1714

Ovo je članak o godini 1714.

Događaji

januar - Pećki patrijarh Mojsije Rajović je posetio Sarajevo - "nevoljno" je primljen^[1]. Melentije Milenković je novi mitropolit dabrobosanski (do 1740/41).
- Patrijarh je ove godine bio u srpskim naseljima oko Knina, molio je za pomoć od karlovačke mitropolije za otkup patrijaršijske zemlje koju su zauzeli Albanci.^[2]

2. 3. - Veliki severni rat: bitka kod Storkyra je velika ruska pobeda nakon koje okupiraju Finsku (period poznat kao Veći gnev).
7. 3. - Rastattski ugovor je mir između Francuske i Austrije nakon Rata za špansko nasleđe: Austrija dobija španske posede Napulj, Milano i Sardiniju, kao i južnu Nizozemsku, a od Francuske Freiburg itd.

april - Vlaški knez Constantin Brâncoveanu svrgnut od Turaka, a postavljen Ștefan Cantacuzino (do 1716); Brâncoveanu će u avgustu biti pogubljen sa četvoricom sinova u Carigradu.
april - Patrijarh Mojsije Rajović u poseti Dalmaciji; prošao kroz Sarajevo^[3], iz Hercegovine šalje pismo na Cetinje kojim osuđuje hajdučke napade na Boku, Dubrovnik i Hercegovinu^[4].

8. 6. - Sofija Hanoverska, naslednica britanske kraljice Ane, umire u 84. godini.

jul - Britanski parlament nudi Nagradu za longitudu onome ko bi pronašao način za precizno određivanje geografske dužine.

leto - Patrijarh Mojsije Rajović odlučio od crkve sarajevsku opštinu i mitropolita - nije dobio zahtevani novac (Pećka patrijarhija je pritisnuta od albanskih paša i begova). Odnosi popravljeni 1720, u međuvremenu su i Turci globili srpsku crkvu.

7. 8. - Veliki severni rat: Bitka kod Ganguta je prva značajna pobeda ruske mornarice nad Šveđanima, na ruskoj strani se istakao Matija Zmajević.
12. 8. (1. 8. po j.k.) - Umrla britanska kraljica Anne. Hanoverski knez Georg postaje George I, kralj Velike Britanije i Irske (do 1727) - prvi iz Kuće Hanover.

7. 9. - Badenski ugovor formalno okončava rat Francuske i Svetog Rimskog Carstva.
11. 9. - Opsada Barcelone okončana nakon 14 meseci pobedom novog burbonskog kralja Španije Filipa V koji time zauzima Kataloniju i okončava Rat za špansko nasleđe (Nacionalni dan u današnjoj Kataloniji).

oktobar - Bosanski paša Numan-paša Ćuprilić u invaziji Crne Gore nanosi teške gubitke ("drugi rasip Jerusalima" po vladici Savi), vladika Danilo s izbeglicama odlazi na mletačku teritoriju^[5]^[6]^[7]^[8]; posljednji odred branilaca se 17. listopada prebacio na mletački teritorij^[9], vladika zatim odlazi u Rusiju po pomoć.
- Numan-paša Ćuprilić sa 15.000 vojnika, hercegovački sandžakbeg Ebu Bećir-paša sa 5.000, skadarski sandžakbeg Ahmed-paša sa 8-10.000. Ubijeno je možda 2.000 Crnogoraca i zarobljeno 3.000, najviše je stradala Katunska nahija. Nešto je preseljeno na Glasinac i okolinu.^[10]

11. 11. - Posle 15 dana jahanja (i pet godina pritvora u Osmanskom carstvu), švedski kralj Karl XII stiže u Švedsku Pomeraniju.

10. 12. - Osmansko Carstvo objavljuje rat Mletačkoj Republici - Mletačko-otomanski rat 1714.-1718., poznat kao Drugi morejski rat ili, u Hrvatskoj, Sinjski rat - povod je neizručivanje crnogorskih izbeglica i neki incidenti na moru^[11].
23. 12. - Moćna kraljevska komornica Marie Anne de La Trémoille proterana iz Španije po želji nove kraljice Elisabette Farnese.
24. 12. - Španski kralj Filip V se oženio Elizabetom Farneze iz Parme.
krajem godine - Crnogorski vladika Danilo je krenuo u Rusiju.^[12]

Gligorije je prvi poznati episkop Ariljsko-užičke eparhije (poznate i kao Valjevska).
Smijenjen ohridski arhiepiskop Dionisije jer je prethodniku mitom i pritiskom uzeo položaj^[13].
U Liku i Krbavu upućen kapucin Kazimir kao poseban misionar za preveravanje "šizmatika" - neke grupe pravoslavnih su prevedene u Katoličanstvo.^[14]
Beogradski muhafiz Halil-paša Ćosa stradao u borbi sa korumpiranim vojnim starešinama.^[15]
Jedan primer "separacije" u Vojnoj granici: "suvišni, prekobrojni" graničari su izdvojeni i upućeni u unutrašnjost na komorske i spahijske posede.^[16]
Henry Mill patentirao pisaću mašinu (ali bez opisa aparata).
Daniel Gabriel Fahrenheit definirao skalu temperature (de wiki).