Leopold Trepper

Leopold Trepper (d. 23 Şubat 1904 - ö. 19 Ocak 1982), II. Dünya Savaşı sırasında Batı Avrupa’da faaliyet gösteren geniş bir casusluk teşkilatını organize eden ve yöneten Sovyet casusudur. Bu teşkilat haberalma jargonunda Kızıl Orkestra – Trepper Grubu olarak bilinir.

Yaşamı

Leopold Trepper, 23 Şubat 1904 günü, o tarihlerde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu sınırları içindeki Galiçya’da Nowy Trag kentinde dünyaya gelen bir Polonya yahudisidir. Trepper’in doğduğu ve çocukluğunun geçtiği Nowy Trag, yoksul bir yerleşimdir. Babası, satışlarını çoğunlukla tahıl karşılığında yapan yoksul bir dükkân sahibidir ve 1917 yılında ölmüştür. İki yıl sonra 10 Eylül 1919 tarihli St. Germain Antlaşması ile Nowy Trag, bir Polonya kenti olmuştur.

Trepper, lise yıllarından itibaren Yahudi-Komünist bir örgüt içinde çalışmaktadır. 1921 yılında ailesiyle birlikte Silezya’ya taşınan Trepper, bölgedeki maden ocaklarında işçi olarak çalışırken bir yandan da üniversiteye devam ederek sosyoloji ve psikoloji eğitimi görür.

Giderek daha aktif bir militan olarak faaliyet gösteren Tripper, 1923 yılındaki Kraków ayaklanmasının örgütleyicilerindendir ve işten atılır. İşsizlik ve polis izlemesi yüzünden Nisan 1924 ayında bir grup arkadaşıyla birlikte Filistin’e gitmiştir.

Filistin Komünist Partisi’ne giren Trepper, 1925 yılından itibaren dokuz arkadaşıyla birlikte arap işçilerle yahudi komünistleri birleştiren bir organizasyon üzerinde çalışır. İzleyen bir yıl içinde hareket tüm ülkede dalga dalga yayılmıştı. Ardından arkadaşlarıyla birlikte yeniden tutuklandı ve Kıbrıs’daki bir İngiliz üssüne gönderilmelerini protesto için açlık grevi başlattılar. Bu girişim, serbest bırakılmalarına neden olmuştur.

Birkaç hafta sonra sınır dışı edilen Tripper, Fransa’ya gitmiştir. Bu kez Fransız Komünist Partisi üyesi olarak siyasi çalışmalarını sürdürürken Sovyet istihbaratı için de çalışmaya başlamıştır. Ancak 1932 yılında deşifre olunca ülkeden ayrılmak zorunda kalıp Moskova’ya gitmiştir. İzleyen iki yıl üniversite eğitimine devam ederken Pravda’da yazılar yazmıştır.

Moskova tarafından 1937 yılında Fransa’ya, kendisinin de içinde bulunduğu teşkilatın deşifre edilmesi olayını araştırmak için gönderilir. Paris ve Brüksel’de araştırmalar yapan Trepper, ispiyoncuyu ortaya çıkarır. Bu başarısı Moskova’nın dikkatini çeker ve Batı Avrupa’da, Nazi Almanyası aleyhine casusluk teşkilatı kurmak üzere görevlendirilir. Trepper’in kurduğu casusluk ağı, Alman Askeri Haber alma Teşkilatı Abwehr tarafından ele geçirildiği 16 Kasım 1942 tarihine kadar faaliyet göstermiştir.^[1]

Trepper, casusluk faaliyetlerini Brüksel merkezli Simexco ve Paris merkezli Simex adlı paravan ithalat-ihracat şirketleri arkasına gizlemiştir. Bu şirketler, Alman işgali altındaki Batı Avrupa’da askeri inşaat işlerini –özellikle Batı Duvarı- organize eden Alman Todt şirketiyle iş ilişkileri içindedir. Bu ilişkiler Trepper ve adamlarının üst rütbeli pek çok Wehrmacht subayı ve Nazi bürokratıyla samimi ilişkiler kurmasını sağlamıştır.

Trepper ve yakın arkadaşlarının Abwehr tarafından ele geçirilmesinden sonra kaderleri, Japon Kızıl Orkestra Grubu büyük şefi Richard Sorge gibi yargılanıp idam edilmek olmamıştır. Kendilerine, ikili ajan olarak çalışmak seçeneği verilmiştir. Onlar da bunu kabul edip Abwehr tarafından verilen yanıltıcı istihbaratı Moskova’ya iletmeye devam etmişlerdir. Ancak gizli bir “kapanış” mesajıyla Moskova uyarılmıştır.

Daha sonra Trepper, 1943 yılında kaçmayı başarmıştır. 1944'te Paris'in kurtuluşundan sonra Fransız Direniş ile yeniden ortaya çıktı. Daha sonra Almanlar, hapsi sırasında Fransız komünist direnişi ile temas ettiğini iddia etmişlerdir.

Leopold Trepper Moskova’ya dönüşünden sonra ödüllendirilmek yerine Stalin’in emriyle hapse mahkûm edilmiştir. Trepper Lubyanka hapishanesinde götürüldü. Stalin’in ölümünden sonra 1955'te serbest bırakılmış ama bundan önce, bizzat NKVD şefi Viktor Abakumov tarafından sorguya çekildi ve serbest bırakıldıktan sonra eşi ve üç oğlu ile beraber Polonya'ya döndü. Trepper burada Yahudi Kültür Derneği başkanı oldu.

Altı Gün Savaşı'ndan sonra İsrail'e göç etmeye karar verdi. Siyonist faaliyetleri sonucunda Polonya’dan ayrılan Trepper 1974 yılında İsrail’e gidip Kudüs'e yerleşti. 1975 yılında Büyük Oyun adlı otobiyografisini yayınladı. Birkaç yıl önce, Sovyetler ve Nazilerin görüşmelerini içeren Red Orchestra (Kızıl Orkestra) adlı bir kitap Gilles Perrault tarafından yazılmış, ortaya çıkmıştı.

Ölümü

Leopold Trepper - inanmış bir komünist devrimci - olarak 1982 yılında Kudüs'te öldü. Cenazesine Savunma Bakanı Ariel Şaron gibi İsrail ordusunun en üst kademelerinde katıldı.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Coppi, Hans (1996), Die „Rote Kapelle" im Spannungsfeld von Widerstand und nachrichtendienstlicher Tätigkeit. Der Trepper-Report vom Juni 1943, Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte 3/1996, 431-548
• Biyografi 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Konuyla ilgili yayınlar

• Hastings, Max (2015). The Secret War: Spies, Codes and Guerrillas 1939 -1945 (Paperback). Londra: William Collins. ISBN 978-0-00-750374-2.