Polimorfizam (biologija)

Svijetli morf jaguara
Tamni morf jaguara (oko 6% južnoafričke populacije)

Polimorfizam (grč. πολύ - poli = mnogo + μορφή -morf = oblik, figura, silueta), u biologiji se javlja kada se jedna osobina, u istoj populaciji određene vrste ispoljava u dva ili više jasno različitih fenotipova. Drugim riječima, pojavljuje se u više od jedne forme ili morfe. Da bi se klasificirao kao takav, mora se nalaze u istom staništu i u isto vrijeme i pripadati panmiktičnoj populaciji (sa slučajnim parenjem).[1]

Opisani polimorfizam uključuje varijaciju fenotipa. Međutim, ovaj termin se također koristi i u drugom smislu, kao kod molekulskih biologa kada opisuju mutacije u genotipu, kao što su jednonukleotidni polimorfizam (SNP) ili RFLP.

Polazna definicija, sama po sebi, dopušta da se termin polimorfizam u biologiji može odnositi na svaku pojavu ili čak i proces, ako se javlja u najmanje dvije varijante (morfe). Polimorfizam je uobičajen u prirodi, jer, u najširem smislu, uključuje i sveukupni biodiverziteta, genetičke varijacije i adaptacije. Obično funkcionira tako da da održava različite forme u populaciji koja živi u promjenljivom okruženju okruženju.[2] Najuobičajena pojava je spolni dimorfizam, koji se javlja kod mnoštva organizama. Drugi ilustrativan primjer može biti zaštitna obojenost leptira (vidi: mimikrija) ilihemoglobin i krvne grupe.

Prema teoriji evolucije, posljedica polimorfizma su procesi usmjeravanja evolucijskih procesa, u koje su uključeni i bilo koji drugi aspekti jedne vrste. To je nasljedna varijacija modofikovana putem prirodne selekcije. U polimorfizmu jedinke genetička konstitucija omogućuje veoma različita preoblikovanja u okvirima zadatog genotipa, kao i mehanizam prekidač koji određuje koji je morf ispoljio najveću prilagodljivost određenoj životnoj sredini.[2]

U genetičkom polimorfizmu genotip determinira fenotip (u interakciji sa faktorima životne sredine).

Terminologija

Iako je u općoj upotrebi polimorfizam je prilično širok pojam, u biologiji je dobio posebno značenje, što ga razlikuje od pojma monomorfizam (koji ima samo jedan oblik). Kada postoji i druga forma precizniji termin je dimorfizam.

  • Termin izostavlja forme koji pokazuju kontinuiranu varijaciju (kao što je težina), iako i ona ima nasljednu komponentu. Polimorfizam se bavi oblicima u kojima je varijacija diskretna (diskontinuirano) ili jasno alternirajuća. Ukratko, ovako definiran pojam polimorfizma obuhvata samo kvalitativne osobine.
  • Posmatrani morfi (oblici, fenotipovi) se moraju ispoljavati na istom staništu, u isto vrijeme. Ovo isključuje geografske rase i sezonske oblike.
  • Termin je prvi put upotrebljen za opisivanje vidljive forme, ali danas je proširen je i tajanstvena preoblikovanja , na primjer krvnih varijacija, koji se mogu otkriti odgovarajućim testiranjem.
  • Rijetke varijacije nisu klasificirani kao polimorfizami, kao što ni mutacije, same po sebi, ne predstavljaju polimorfizam. Da bi se klasificirali kao polimorfizam mora da postoji neka vrsta ravnoteže između preoblikovanja i nasljedne osnove.

Povezano

Reference

  1. ↑ Ford E.B. (1965): Genetic polymorphism. Faber & Faber, London.
  2. ↑ 2,0 2,1 Dobzhansky T. (1970): Genetics of the evolutionary process. Columbia, New York, ISBN 0-231-02837-7.

Vanjske veze

Polimorfizam (biologija) na Wikimedijinoj ostavi
  • p
  • r
  • u
zajedničko porijeklo • dokaz zajedničkog porijekla • posljednji univerzalni predak
evolucijski procesi
abiogeneza • adaptacija • makroevolucija • mikroevolucija • specijacija
divergencija modernih taksonomskih grupa od njihova zajedničkog pretka
mehanizmi
populacijska genetika
genetički drift • genski tok • mutacija • prirodna selekcija
koncepti evo-devo
fenotipska plastičnost • inverzija • kanalizacija • modularnost
evolucija taksonâ
biljke • četveronošci • dinosauri • delfini i kitovi • glavonošci • gljive • gmazovi • konji • insekti (leptiri) • lemuri • ljudi • mačke • mekušci • morske krave • pauci • psi • ptice • ramenonošci • ribe • sisavci • virusi (gripa • hepatitis C) • život
evolucija organâ
bič • dlaka • DNK • endomembranski sustav • eukariotska stanica (hromatin) • jedra • mitohondriji • oko • plastidi • sisavačke slušne košćice • stanica • živčani sustavi (mozak)
evolucija bioloških
procesa
biološka kompleksnost • emocije • empatija • etika • eusocijalnost • kooperacija • metabolizam • monogamija • moral • mozaička evolucija • mnogostaničnost • ptičje letenje • spol • starenje • vid u boji (u primatâ)
modovi specijacije
anageneza • katageneza • kladogeneza
povijest evolucijske
misli
Charles Darwin (O porijeklu vrsta) • biološka klasifikacija • genocentrični pogled na evoluciju • moderna evolucijska sinteza
ostale grane
ekološka genetika • filogenetika • molekularna evolucija • polimorfizam • sistematika
popis evolucijskobioloških tema • kronologija evolucije • evolucijska povijest života • evolucijska biologija