Kominterna

Kominterna je kratica koja se ustalila kao naziv za Komunističku internacionalu i to Treću internacionalu, osnovanu u Moskvi 1919. godine, koja je radila do 1943 kad je službeno raspuštena.

Historija Kominterne

Osnivanje Kominterne je bila Lenjinova ideja, - ta organizacija trebala je pomoći mladoj sovjetskoj državi da prebrodi Ruski građanski rat. Tako da je Kominterna uspila okupiti one partije, nastale iz radničkog pokreta, koje su prihvatile lenjinističku teoriju i boljševističku taktiku, nasuprot tzv. revizionistima iz Druge internacionale koji su se odrekli oružane borbe kao revoluciolarne metode i pihvatili borbu za radnička prava putem sindikata, slobode štampe i slobodnih izbora unutar institucija parlamentarne demokracije.

Nasuprot revizionista, koji su većinom zadržali naziv socijaldemokrati koji su mnoge radničke partije prihvatile prije Prvog svjetskog rata, pripadnici revolucionarne struje su, po uzoru na rusku partiju, usvojili za sebe ime komunisti, pa odatle i Komunistička internacionala.

Kominterna je održala sedam svjetskih kongresa između 1919 i 1935. U tom vremenu Kominterna je održala i trinajest "Proširenih plenuma" svog Izvršnog komiteta, koji je u osnovi imao istu ulogu kao i puno veći Kongres.

Osnivački kongres

Kominterna je svoj osnivački kongres održala u Moskvi od 2. - 6. marta 1919^[1]. Na kongesu je bilo 52 delegata koji su predstavljali 34 partije.^[2] Kongres je odlučio osnovati Izvršni komitet sastavljen od predstavnika najvažnijih sekcija i predstavnika partija koje bi se priključile Internacionali. Odluka je bila da se izabere peteročlani biro koji je trebao voditi svakodnevni posao u Internacionali. Ali takav biro nikad nije bio osnovan, pa su Lenjin, Trocki i Hristijan Rakovski kasnije izabrani da rukovode Internacionalom uz predsjednika Izvršnog komiteta Zinovjev. Zinovjevljevu su u radu pomagali Anželika Balabanov (sekretarica), Victor Serge^[3] i Vladimir Osipovič Mazin.^[4] Glavnu riječ na kongresu imali su Lenjin, Trocki i Aleksandra Kolontaj.

Glavne teme kongresa bile su razlika između "Buržoaske demokracije" i "Diktature proletarijate".^[5]

Slijedeće partije i pokreti pozvani su na osnivački Kongres:

• Spartakistička liga (Njemačka)
• Ruska komunistička partija (boljševika)
• Komunistička partija Austrije
• Mađarska komunistička partija, u to vrijeme na vlasti je bio Béla Kun ( Mađarska sovjetska republika)
• Komunistička partija Finske
• Komunistička partija Poljske
• Komunistička partija Estonije
• Komunistička partija Latvije
• Komunistička partija Litve
• Komunistička partija Bjelorusije
• Ukrajinska komunistička partija (boljševika) (Ukrajinska sekcija Ruske komunističke partije, u osnovi ista partija)
• Revolucionarno krilo Češke socijaldemokratske partije
• Socijaldemokratska radnička partija Bugarske (Tesni socialisti)
• Rumunjska socijaldemokratska partija
• Lijevo krilo Srpske socijaldemokratske partije
• Lijeva socijaldemokratska partija Švedske (Vänsterpartiet)
• Norveška radnička partija
• Dansku je predstavljala grupa okupljena oko redakcije časopisa Klasna borba
• Komunistička partija Nizozemske
• Lijevo krilo Belgijske radničke partije (oni će 1921 osnovati Komunističku partiju Belgije)
• grupe i organizacije okupljene oko Francuske sekcije radničke internacionale i sindikatata
• Lijevo krilo Socijaldemokratske partije Švicarske
• Talijanska socijalistička partija
• Revolucionarne grupe iz Španjolske socijalističke radničke partije
• Revolucionarne grupe iz Portugalske socijalističke partije
• Britanska socijalistička partija (nju je predstavljao John Maclean)
• Socijalistička radnička partija (Velika Britanija)
• Industrijski radnici svijeta (Velika Britanija)
• Revolucionarne grupe radničkih organizacija iz Irske
• Revolucionarni sindikalni povjerenici iz Velike Britanije
• Socijalistička radnička partija iz SAD
• Lijevo krilo Socijalističke partije Amerike (njih i Ligu socijalističke propagande Amerike je predstavljao Eugene Debs)
• Industrijski radnici svijeta (Sjedinjene države)
• Industrijski radnici svijeta (Australija)
• Internacionalna unija idustrijskih radnika (Sjedinjene države)
• Socijalističke grupe iz Tokija i Jokohame (Japan, predstavnik Sen Katajama)
• Komunistička internacionala mladih (nju je predstavljao Willi Münzenberg)^[6]

Na kongres su došli: Komunistička partija Rusije, Njemačke, Austrije, Mađarske, Poljske, Finske, Ukrajine, Latvije, Litve, Bjelorusije, Estonije, Armenije, predstavnici komunističkih grupacija iz; Čehoslovačke, Bugarske, Srbije, Britanije, Francuske i Švicarske. predstavnici njemačke manjine iz Volge, Lijeva socijaldemokratska partija Švedske, predstavnici Balkana iz Rusije, Lijevo krilo socijalističkog udruženja Zimmerwald iz Francuske, Nizozemski socijaldemokrati, Socijalistička partija Amerike i Liga socijalističke propagande Amerike, Socijalistička radnička partija Kine, Korejska radnička unija. Te Turkestanska, Turska, Gruzijska, Azerbajdžanska i Perzijska sekcija iz Centralnog biroa za istočne narode i Komisija Zimmerwalda ^[2]

Kominterna i njene članice

Partije u raznim zemljama, koje su pristupile Kominterni, proglašene su sekcijama te nadnacionalne organizacije. To je bio slučaj i sa Komunističkom partijom Jugoslavije, osnovanom 1919. Većinom je djelovanje tih partija u njihovim zemljama bilo zabranjeno (u Kraljevini SHS to se dogodilo donošenjem Zakona o zaštiti države 1921. dok je prije toga Obznanom zabranjena komunistička propaganda), pa su nastavile djelovati u ilegali. To je naravno pridonijelo tome da uglavnom posve izgube samostalnost, te je, osobito 1930-ih godina, politika Kominterne bila potpuno podređena državnim interesima SSSR-a.

Mnogi komunisti iz celog sveta su imali slepu veru u Kominternu. Rodoljub Čolaković je 1933. godine, prilikom svoje posete predstavniku KPJ u Kominterni, Grguru Vujoviću, zabeležio sledeće:

Kominterna je bila smještena u višespratnu zgradu, zelenkaste fasade, u Mohovoj ulici. Ušao sam u nju svečano raspoložen. Tu u toj nelijepoj zgradi, koja podsjeća na k u će r inu za iznajmljivanje, je štab svjetske revolucije; ovdje rade, mislio sam, najodabraniji ljudi međunarodnog komunističkog pokreta. Za sve nas, komuniste, koji nismo učestvovali u radu međunarodnih foruma, te nismo znali šta se sve događa iza fasade čuvene monolitnosti, koliko u njihovom radu dolaze do izražaja sukobi raznih ambicija i interesa, Kominterna je bila oličenje komunističke načelnosti, budnosti, mudrosti, i dalekovidosti, čije smo odluke i rezolucije ne samo primali kao vojnici, nego tvrdo vjerovali u nepogrešivost svakog njihovog slova.^[7]

– Rodoljub Čolaković

U skladu s tim interesima, Staljin je u vrijeme Drugog svjetskog rata 1943 raspustio Kominternu, da ne kvari odnose sa zapadnim saveznicima. Jačanjem hladnog rata, godine 1947 kao nasljednik Kominterne osnovan je Informbiro.

Bilješke

Eksterni linkovi

Kominterna na Wikimedijinoj ostavi

• Lenjinov govor: Na Trećoj Internacionali ( snimak^?/i)
• Arhiv Kominterne (ru)
• Article on the Teća internacionala (Kominterna) na stranicama Encyclopedia Britannica (en)
• Radničke internacionale na stranicama Marxističkog internet arhiva (en)