Amortizer

Amortizer Amortisseur
Automobilski amortizer Automobilski amortizer

Amortizer je uređaj koji se najčešće ugrađuje; motornim vozilima, avionima i mašinama. On služi da se ublaže vibracije i udaraci kod vožnje preko neravnina ili kod slijetanja aviona. ^[1].

Kod motornih vozila - amortizer je dio sistema vesanja tockova, koji sprečava nekontrolisane vibracije opruge i odvajanje tocka od podloge puta, pa tako utieče na sigurnost vožnje.^[1]

Karakteristike i tipovi

Općenito rečeno amortizeri su uređaji za kontrolu i ublažavanje neželjenih vibracija,^[2] a postoji više tipova;

Opružni amortizer

Radi na principu sabijanja opruge, ali ima kratak vijek trajanja i vrlo je tvrd.

Gumeni amortizer

Funkcionira na principu deformacije gumenih blokova ili traka, najviše se koriste se ublažavanje vibracija mašina, kod montaže na podlogu.

Mehanički (frikcioni) amortizer

Radi na principu trenja metalnih ploča priljubljenih pomoću posebne opruge s vijkom za podešavanje. Sve do sredine 1920-ih to je bio najčešći amortizer kod motornih vozila, ali je kratko trajao.

Hidraulični amortizer

Princip njegova rada bazira se na pritiskivanju ulja (ili druge slične tekućine) iz prostora niskog u prostor visokog pritiska u cilindru.^[2] To kretanje uzrokuje unutrašnje trenje tekućine koje se zbog viskoznosti ulja ne može izvesti trenutno, pa se tako postiže ublažavanje udara. Najčešći tipovi takvih amortizera su krilni, polužni i teleskopski.

Pneumatski amortizer

Djeluje na istom principu kao i hidraulični jedina mu je razlika što koristi plin umjesto ulja. Često se ugrađuju na motocikle i stajne trapove malih avione.

Hidropneumatski amortizer

On pretvara kinetičku u toplinsku energiju, koristi se kod ovjesa težih automobila, aviona, kamiona, željezničkih vagona i sličnih vozila.

Opružno-hidraulični amortizer

Je kombinacija opružnog i hidrauličnog amortizera.

U novije vrijeme istražuje se mogućnost da elektromagnetski uređaji spriječe neželjene vibracije. ^[1]

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 „Amortizer” (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 15.02.2017.
↑ ^2,0 ^2,1 „Shock absorber” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 15.02.2017.