Zamek w Humaniu
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Humań |
| Typ budynku | zamek |
| Ukończenie budowy | XV w. |
| Zniszczono | 1768 |
| Pierwszy właściciel | Walenty Aleksander Kalinowski |
| Kolejni właściciele | Feliks Kazimierz Potocki, Stanisław Potocki, |
Położenie na mapie obwodu czerkaskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 48°45′N 30°13′E/48,750000 30,216667 | |
Zamek w Humaniu – zbudowany w XVII w. przez Walentego Aleksandra Kalinowskiego, starostę bracławskiego i winnickiego w Humaniu[1].
Historia
W 1609 roku Humań przez Sejm Rzeczypospolitej został ofiarowany Walentemu Aleksandrowi Kalinowskiemu, staroście bracławskiemu i winnickiemu[1]. W 1648 r. Kozacy pod dowództwem pułkownika Krzywonosa i Gandzy opanowali zamek i stacjonowali w nim przez kilka lat[1]. W 1654 r. Polacy pod dowództwem[2] Stanisława Rewery Potockiego, hetmana wielkiego koronnego[1] przystąpili do szturmu zamku, bronionego przez Iwana Bohuna[1], ale odstąpiło od oblężenia. 20 stycznia 1655 r. Stanisław Rewera Potocki z Tatarami drugi raz próbował zdobyć Humań[1], ale odstąpił od oblężenia na wieść, że Chmielnicki podąża z odsieczą[1].
Feliks Kazimierz Potocki, podstoli koronny, wojewoda sieradzki i krakowski, hetman polny i wielki koronny, właściciel Humania, Podhajec i Krystynopola, zmarł w 1702 roku[1]. Nowym właścicielem zamku został jego syn – Stanisław Potocki, wojewoda bełski, który odrestaurował zamek[1]. Po jego bezdzietnej śmierci w 1732 r. majątek przeszedł na jego bratanka Franciszka Salezego Potockiego, krajczego koronnego, właściciela Krystynopola[1], który rządy nad zamkiem powierzył Rafałowi Deszpot Mładanowiczowi[1]. Deszpot zamek wzmocnił i uzbroił wały w 22 armaty[1]. W 1768 roku w czasie koliszczyzny, na skutek zdrady milicjanta Gonty, całą załogę warowni wymordowali zbuntowani chłopi pod dowództwem Żeleźniaka[1].
Osobny artykuł: rzeź humańska.
Architektura
W XV wieku obronny zamek był budowlą drewnianą z wieloma basztami, wałami i otoczona fosą, która dawała gwarancję bezpieczeństwa dla mieszkańców. Warownia obok zamków w Haliczu i w Jazłowcu była najlepiej ufortyfikowaną budowlą na szlakach tatarskim[2]. Kozacy po zdobyciu zamku w 1648 r. jeszcze bardziej go umocnili. Zamek był budowlą imponującą, niezdobytą warownią podobną do zamku w Bredzie. Na rogach miał cztery baszty. Ze wszystkich stron otaczały go potrójne mury, wały i suche fosy[1]. W tym czasie Humań nazywano Ukraińską Bredą[2].
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Humań, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 208 .
- Zamek w Humaniu
- p
- d
- e
Dwory, pałace i zamki na Ukrainie
