Trzecia Republika Czechosłowacka

Trzecia Republika Czechosłowacka
Třetí Československá republika
1945–1948
Flaga
 Herb Czechosłowacji
Flaga Herb
Dewiza: (czes.) Pravda vítězí
(Prawda zwycięża)
Hymn: Kde domov můj (Czechy)
Nad Tatrou sa blýska (Słowacja)
(Gdzie dom mój, Nad Tatrami się błyska)
Położenie Czechosłowacji
Język urzędowy

czeski, słowacki

Stolica

Praga

Ustrój polityczny

republika

Głowa państwa

prezydent (ostatni) Edvard Beneš

Szef rządu

premier (ostatni) Klement Gottwald

Powierzchnia
 • całkowita


127 900 km²

Waluta

korona czechosłowacka (Kčs, CSK)

Wyzwolenie Czechosłowacji spod okupacji niemieckiej

5 kwietnia 1945

Przewrót komunistyczny i proklamowanie Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej

25 lutego 1948

Strefa czasowa

UTC +1 – zima
UTC+2 – lato

Multimedia w Wikimedia Commons

Trzecia Republika Czechosłowacka (cz. Třetí Československá republika, słow. Tretia Československá republika – ČSR).

Po II wojnie światowej reaktywowano Czechosłowację, ale bez Rusi Zakarpackiej formalnie inkorporowanej do Ukraińskiej SRR w marcu 1945 roku (de facto została zajęta już w styczniu)[1]. Przyłączono za to odebrane Węgrom niewielkie skrawki terytorium w okolicach Bratysławy. 5 kwietnia 1945 ogłoszono w Koszycach powstanie nowej, demokratycznej Czechosłowacji.

W latach 1945-48 w rządach uczestniczyli obok promoskiewskich komunistów przedwojenni politycy socjaldemokratyczni i ludowi (prezydentem został ponownie Edvard Beneš, który powrócił z londyńskiej emigracji). Ministerstwo spraw wewnętrznych, policja oraz tzw. resorty siłowe zostały zdominowane przez partię komunistyczną. Jej dążenia doprowadziły do eliminacji z życia politycznego większości partii prawicowych, a także do stopniowego ograniczania demokracji. W dniach 20-25 lutego 1948 doszło w kraju do komunistycznego zamachu stanu (w komunistycznej Czechosłowacji zwanego Vítězný únor – "zwycięski luty") i pełnego przejęcia władzy przez Komunistyczną Partię Czechosłowacji[2][3], przy zachowaniu pozorów wielopartyjności i systemu demokracji parlamentarnej. Prezydent Edvard Beneš zatwierdził po przewrocie nowy rząd, na którego czele stanął przewodniczący Komunistycznej Partii Czechosłowacji Klement Gottwald. Dwa miesiące później prezydent odmówił podpisania nowej, komunistycznej konstytucji i po przeprowadzonych 30 maja na jedną listę (KPcz i jej organizacji satelitarnych) wyborach parlamentarnych, 7 czerwca 1948 ustąpił ze stanowiska. 14 czerwca 1948 prezydentem Czechosłowacji został Klement Gottwald.

Paszport czechosłowacki z 1947 roku

Przypisy

  1. ↑ Piotr M. Majewski: Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach. Warszawa: DiG, 2001, s. 303–304. ISBN 83-7181-210-8, ISBN 978-83-7181-210-1.
  2. ↑ Norbert Wójtowicz, Nástup komunistickej diktatúry v Československu z pohľadu Poľska, [w:] Február 1948 a Slovensko (Zborník z vedeckej konferencie, Bratislava 14. – 15. február 2008), red. Ondrej Podolec, Bratislava Ústav pamäti národa 2008, s. 63-83.
  3. ↑ Norbert Wójtowicz, Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy, Warszawa-Wrocław 2021.