Ogończak amerykański

Ogończak amerykański

Ascaphus truei[1]
Stejneger, 1899
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Rodzina	ogończakowate
Rodzaj	Ascaphus
Gatunek	ogończak amerykański
Synonimy
Ascaphus truei truei Stejneger, 1899[1] Ascaphus truei californicus Mittleman & Myers, 1949[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ogończak amerykański (Ascaphus truei) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny ogończakowatych (Ascaphidae), dorastający do 5,1 cm długości. Cechuje się narządem kopulacyjnym przypominającym z wyglądu ogon, którego używa podczas zapłodnienia wewnętrznego, rzadko spotykanego wśród płazów bezogonowych. Występuje na wybrzeżu Pacyfiku w Ameryce Północnej, gdzie zasiedla górskie potoki z wartkim strumieniem. Jaja składane są w sznurach, a do przeobrażenia dochodzi po 1–4 latach. Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużymi rozmiarami populacji oraz licznym subpopulacjami.

Wygląd

Gatunek ten osiąga długość 2,2–5,1 cm od końca pyska do otworu kloaki^[3]. Ubarwienie zmienne – grzbiet ma zazwyczaj kolor czekoladowobrązowy do oliwkowego, pokryty jest również ciemnymi plamami^[3][4]. Głowa stosunkowo duża i spłaszczona, możliwe występowanie jasnego paska biegnącego od czubka pyska do obszaru za oczami^[3][4]. Brak błony bębenkowej^[3]. Źrenica jest pionowa^[3]. Brzuch białawożółty^[3]. Występuje dymorfizm płciowy^[4]. Samce posiadają przedłużenie kloaki przypominające z wyglądu ogon, które używane jest jako organ kopulacyjny (zapłodnienie wewnętrzne)^[3]. Ponadto, samce są mniejsze i rozwijają się u nich czarne modzele na wewnętrznych częściach ud podczas okresu godowego pomagające w przytrzymywaniu samicy^[3]. Występuje kilka adaptacji do życia w środowisku wodnym takich jak^[3]:

• redukcja w rozmiarze płuc pomagająca w kontroli siły wyporu działającej na płaza
• czubki palców u stopów są stwardniałe i zrogowaciałe, co pomaga w czołganiu się pomiędzy kamieniami na dnie strumienia

Zasięg występowania i siedlisko

Występuje na wybrzeżu Pacyfiku w Ameryce Północnej^[2]. Zasięg występowania obejmuje obszar od północno-zachodniej Kalifornii przez Góry Kaskadowe i wybrzeże Pacyfiku po Portland Canal i rzekę Nass (Kolumbia Brytyjska)^[2][3][4]. Kilka oddzielonych populacji zasiedlających Góry Błękitne (południowo-wschodni Waszyngton i północno-wschodni Oregon) oraz północne Góry Skaliste (północne Idaho i zachodnia Montana)^[3] okazało się należeć do osobnego gatunku Ascaphus montanus, czego dowiedziono w 2001 roku^[5][6] (wcześniej, w 1949 roku Mittleman i Myers uznali te populacje za podgatunek A. truei montanus^[7]).

A. truei zasiedla przejrzyste potoki w obszarach górzystych cechujące się zimną wodą i grubym podłożem, w którym płaz może się zakopać lub złożyć jaja^[3]. Wymaga również obecności lasu pierwotnego wzdłuż siedliska – nadbrzeżna roślinność wykorzystywana jest jako kryjówka oraz obszar polowań^[3].

Rozmnażanie i rozwój

Gatunek ten nie nawołuje^[3]. Cechuje się zapłodnieniem wewnętrznym (będącym adaptacją do życia w strumieniach z szybko płynącą wodą), co jest cechą unikalną wśród płazów bezogonowych^[3]. Okres godowy trwa od maja do września^[3]. Jaja składane są w sznurach pod kamieniami w strumieniach^[3]. Kijanki cechują się dużym, okrągłym otworem gębowym ułatwiającym przyssanie się do kamieni w strumieniu^[4]. Do przeobrażenia dochodzi po 1–4 latach, a dojrzałość płciowa osiągana jest po 7–8 latach^[3].

Status

Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużym rozmiarem populacji, a także licznymi subpopulacjami^[2]. Lokalnym populacjom zagrażać mogą wycinka lasu, budowa dróg, a także zanieczyszczenia wód^[2].

Przypisy