Odporność swoista

Sprzątanie Wikipedii
 Ten artykuł należy dopracować:
od 2019-03 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
od 2019-03 → dodać wiarygodne źródła medyczne w postaci przypisów (informacje medyczne muszą być poparte dowodami naukowymi),
od 2019-03 → sformatować tekst (pomoc: podział na sekcje, tabele, wzory).
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Odporność swoista (układ swoistej odpowiedzi immunologicznej, oporność nabyta) – typ odporności zależny od rozpoznawania antygenów przez przeciwciała i receptory rozpoznające antygen limfocytów T i limfocytów B.

Na wytworzenie tego typu odporności potrzebne jest kilka dni, lecz mechanizmy raz uruchomione skutecznie zwalczają patogeny. Proces jest swoisty, czyli działa na konkretny czynnik patogenny[1].

Podział

Odporność swoista dzieli się w zależności od czasu działania, czyli na bierną (czasową) i czynną (trwałą). Każdą z nich można nabyć na dwa sposoby: naturalny i sztuczny[2].

Bierna Czynna
Naturalna przeciwciała matczyne przechorowanie choroby (np. Ospa prawdziwa)
Sztuczna surowica (hematologia) szczepienie ochronne

Mechanizmy odpowiedzi swoistej (nabytej):

  • odporność komórkowa – warunkowana przez komórki (limfocyty T), polegająca na bezpośrednim atakowaniu patogenów przez limfocyty;
  • odporność humoralna – warunkowana przez przeciwciała, polegająca na wytwarzaniu przez limfocyty przeciwciał, których zadaniem jest niszczenie komórek patogennych.

Wytwarzanie

Limfocyty T pochodzą z komórek macierzystych szpiku kostnego. W drodze do tkanki limfatycznej dojrzewają w grasicy. Tam dochodzi do różnicowania się limfocytów, stają się one immunologicznie kompetentne – zdolne do odpowiedzi immunologicznej. Reagują one na specyficzne antygeny na powierzchni komórek zaatakowanych przez patogeny.

Rozróżnia się trzy główne klasy limfocytów T:

  • cytotoksyczne – rozpoznają i niszczą komórki z obcym antygenem;
  • pomocnicze – uwalniają związki aktywujące odpowiedź immunologiczną lub ją wzmacniającą;
  • supresyjne – hamują odpowiedź immunologiczną, uwalniają cytokiny hamujące aktywność innych limfocytów T i B.

Limfocyty B dojrzewają u ptaków w bursie Fabrycjusza (stąd nazwa), u ssaków – w szpiku kostnym. Limfocyt B po rozpoznaniu antygenu dzieli się – powstaje populacja komórek plazmatycznych, które produkują przeciwciała. Limfocyty B mają silnie rozwinięte ER, co pozwala im na produkcję znacznych ilości białek (immunoglobulin)[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ LauriL. Mikonranta LauriL. i inni, Insect immunity: oral exposure to a bacterial pathogen elicits free radical response and protects from a recurring infection, „Frontiers in Zoology”, 11, 2014, s. 23, DOI: 10.1186/1742-9994-11-23, ISSN 1742-9994, PMID: 24602309, PMCID: PMC3975449 [dostęp 2020-09-05] .
  2. ↑ FranciszekF. Dubert FranciszekF., Biologia na czasie 2, RyszardR. Kozik i inni, 2013, ISBN 978-83-267-1773-4 .
  3. ↑ BruceB. Alberts BruceB. i inni, Molecular Biology of the Cell, wyd. 4th, Garland Science, 2002, ISBN 978-0-8153-3218-3 [dostęp 2020-09-05] .