Nikielin
 | |||
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
| Skład chemiczny | arsenek niklu (NiAs) | ||
|---|---|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 5–5,5 | ||
| Przełam | muszlowy, nierówny | ||
| Łupliwość | bardzo niewyraźna | ||
| Układ krystalograficzny | heksagonalny | ||
| Gęstość minerału | 7,78 g/cm³ | ||
| Właściwości optyczne | |||
| Barwa | czerwona, brunatnawa, miedzianoczerwona | ||
| Rysa | brunatnoczarna | ||
| Połysk | metaliczny | ||
| |||
| |||
Nikielin (kupfernickel) – minerał, z gromady arsenków. Należy do minerałów bardzo rzadkich. Współwystępuje z annabergitem i arsenopirytem.
Nazwa
Nazwa „nikielin” (fr. nickéline) nawiązuje do jego składu chemicznego, w którym dominuje nikiel. Została nadana w roku 1832 przez francuskiego mineraloga François Beudanta (1787–1850) i zastąpiła wcześniejsze określenie kupfernickel, wprowadzone w 1694 roku przez niemieckiego alchemika i geologa Urbana Hjärnego (1641–1724), które odnosiło się do niemieckiego słowa kupfer, czyli miedź oraz prawdopodobnie do imienia Nicolaus, którym określano złośliwego gnoma[1][2][3] (w krajach anglojęzycznych drugi człon nazwy kojarzy się z terminem Old Nick oznaczającym diabła[4][5][3]). Pogardliwa nazwa wynikała z faktu, że chociaż nikielin przypomina z wyglądu minerały miedzi i po roztworzeniu w kwasie azotowym daje zielony roztwór (podobnie jak minerały miedzi), nie było możliwe wyizolowanie z niego pożądanego metalu[2].
W roku 1751 Axel Cronstedt otrzymał z nikieliny znalezionej w szwedzkiej kopalni w Los nowy pierwiastek – nikiel[2][5][3].
Charakterystyka
 | Ta sekcja od 2011-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Właściwości
Zwykle występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, groniastych. Niekiedy tworzy dendryty o strukturze „drzewiastej”. Jest kruchy, nieprzezroczysty, zawiera ok. 44% niklu. Często zawiera domieszki kobaltu, żelaza, antymonu i siarki.
Występowanie
Występuje w złożach magmowych razem z innymi siarczkami i arsenkami oraz w niektórych hydrotermalnych żyłach kruszcowych.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Argentyna – La Rioja, Kanada – Cobalt w Ontario, USA – Franklin w New Jersey, Algieria – Bou Azer, Japonia, Niemcy, Czechy.
- W Polsce: śladowe ilości zostały stwierdzone w dolnośląskich łupkach miedzionośnych, w łupkach ogniotrwałych w okolicach Nowej Rudy, łupkach mikowych k.Lwówka, także w Kowarach i okolicach Kamiennej Góry.
Zastosowanie
- ma znaczenie przemysłowe jako podrzędna ruda niklu (ok. 44% Ni),
- bywa interesujący dla wyspecjalizowanych kolekcjonerów.
Przypisy
- ↑ Nickeline. Mindat.org. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ a b c P. Enghag: Encyclopedia of the Elements. Technical Data - History - Processing - Applications. Wiley, 2004, s. 689–690. ISBN 978-3-527-30666-4.
- ↑ a b c Nickel: historical information. WebElements Periodic Table. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Baldwin, William H. The story of Nickel. I. How „Old Nick’s” gnomes were outwitted. „Journal of Chemical Education”. 8 (9), s. 1749, 1931. DOI: 10.1021/ed008p1749.
- ↑ a b F. Cardarelli: Materials Handbook. A Concise Desktop Reference. Springer, 2008, s. 124–125. ISBN 978-1-84628-668-1.
Bibliografia
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski. Antykwa, 1998.
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
Linki zewnętrzne
- Nickeline. WebMineral. (ang.).
- Nickeline. Mindat.org. (ang.).
Encyklopedia internetowa (gatunek mineralny):
- Britannica: science/niccolite
- SNL: nikkelin
Identyfikatory zewnętrzne:
- identyfikator minerału w Mindat: 2901
