Nikanor (Grujić)

Nikanor

Milutin Grujić
Biskup pakracki
Kraj działania	Austro-Węgry
Data i miejsce urodzenia	1 grudnia 1810 Lipovo
Data i miejsce śmierci	8 kwietnia 1887 Pakrac
Biskup pakracki
Okres sprawowania	1864–1887
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Karłowicki
Śluby zakonne	1841
Diakonat	19 grudnia 1841
Prezbiterat	26 maja 1846
Chirotonia biskupia	11 czerwca 1861
Multimedia w Wikimedia Commons

Nikanor, imię świeckie Milutin Grujić (ur. 1 grudnia 1810 w Lipovie, zm. 8 kwietnia 1887 w Pakracu) – serbski biskup prawosławny, teolog, literat. Publikował pod pseudonimem Serb-Milutin.

Życiorys

Był synem Prokopija Grujicia, prawosławnego duchownego, proboszcza parafii w Lipovie, i jego małżonki, matuszki Agryipiny. Ukończył gimnazjum w Mohaczu, a następnie studia w zakresie filozofii i prawa w Peszcie. Następnie podjął naukę w seminarium duchownym w Sremskich Karlovcach, podczas której został posłusznikiem w monasterze Kuveždin. W 1841 został postrzyżony na mnicha, zaś 19 grudnia 1841 został hierodiakonem, w tym samym roku ukończył naukę w seminarium i został w nim zatrudniony jako wykładowca. Pozostał na stanowisku przez trzy lata^[1]. W 1843 został jednym z urzędników konsystorza metropolii karłowickiej i bliskim współpracownikiem metropolity Józefa. 26 maja 1846 przyjął święcenia kapłańskie, zaś od początku r. 1848 był przełożonym monasteru Kuveždin^[1].

Brał aktywny udział w serbskim ruchu narodowym. 1 maja 1848 uczestniczył w zwołanym przez metropolitę Józefa soborze duchowieństwa i świeckich w Sremskich Karlovcach, nazwanym następnie Zgromadzeniem Serbskim^[1]. W tym samym roku otrzymał godność archimandryty. Do 1853 był przełożonym monasteru Kuveždin, następnie przeszedł do monasteru Krušedol, gdzie także kierował wspólnotą. 11 czerwca 1861 przyjął chirotonię biskupią i został wikariuszem eparchii pakrackiej^[1]. Trzy lata później został jej ordynariuszem. W Pakracu wyremontował zrujnowaną rezydencję biskupią, utworzył na terenie eparchii 36 nowych serbskich szkół parafialnych^[1]. Słynął jako znakomity kaznodzieja, napisał również szereg listów pasterskich^[1].

Na początku lat 60. XIX w. cieszył się ogromnym szacunkiem wśród wiernych serbskich; był najpopularniejszym wśród nich członkiem episkopatu Patriarchatu Karłowickiego. Stracił jednak tę popularność, gdy w 1872 zgodził się zostać administratorem wakującego Patriarchatu. Na miejsce to został powołany reskryptem cesarskim; w tym samym dokumencie Franciszek Józef I nie uznawał wyboru biskupa budzińskiego Arseniusza na nowego patriarchę. W rezultacie w powtórzonych wyborach na patriarchę przegrał z dotychczasowym metropolitą siedmiogrodzkim Prokopem^[1]. Do śmierci pozostał na katedrze pakrackiej^[1].

Twórczość

Od młodości zajmował się twórczością literacką. Tworzył w języku serbskim wiersze sentymentalne oraz patriotyczne, często inspirując się motywami ludowymi^[1]. Po stłumieniu powstania węgierskiego zaczął również tworzyć i wydawać pod pseudonimem teksty polityczne, krytykujące austriacki absolutyzm^[1]. Swoje teksty wydawał jako Serb-Milutin (ser. Srb-Milutin)^[2]. Jego najważniejszym dziełem był poemat epicki Sveti Sava Nemanjić, poświęcony św. Sawie, wydany w 1861^[1]. Napisał także autobiografię, którą w 1904 wydał biskup Hilarion (Zeremski)^[1].

Poddał zdecydowanej krytyce przekład Nowego Testamentu autorstwa Vuka Karadžicia, występował również przeciwko jego reformie języka serbskiego^[1].

Przypisy