Lubiśnik
 Lubiśnik Hultena | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | selerowce | ||
| Rodzina | selerowate | ||
| Rodzaj | lubiśnik | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ligusticum L. Sp. Pl.: 250 (1753)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| L. scoticum Linnaeus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Lubiśnik (Ligusticum L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Zalicza się tu w zależności od ujęcia od dwóch do ok. 40 gatunków. W szerokim ujęciu zasięg rodzaju obejmuje Europę południową (od Hiszpanii po Grecję) i północną (Islandię, Wyspy Brytyjskie, Półwysep Skandynawski i północną Rosję. W Azji obszary górskie od Afganistanu, przez Pakistan, północne Indie po Chiny, Japonię i Rosyjski Daleki Wschód oraz wschodnią i zachodnią część Ameryki Północnej[3]. Lubiśnik Hultena L. scoticum (zaliczany tu niezależnie od ujęcia jako gatunek typowy) wykorzystywany jest jako warzywo, podobnie jak selery. Inne gatunki są stosowane w ziołolecznictwie[5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj problematyczny, w różnych ujęciach zalicza się tu różną liczbę gatunków. W najwęższym ujęciu takson jest monotypowy tylko po ograniczeniu do dwóch gatunków – L. scoticum i L. holopetalum[6]. W szerokim ujęciu zalicza się tu ok. 40 gatunków[3].
Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae[7].
- Wykaz gatunków[3]
- Ligusticum afghanicum Rech.f.
- Ligusticum albanicum Jáv.
- Ligusticum calderi Mathias & Constance
- Ligusticum californicum J.M.Coult. & Rose
- Ligusticum canadense (L.) Britton
- Ligusticum canbyi J.M.Coult. & Rose
- Ligusticum elegans H.Wolff
- Ligusticum falcarioides H.Wolff
- Ligusticum ferulaceum All.
- Ligusticum filicinum S.Watson
- Ligusticum glaucescens Franch.
- Ligusticum glaucifolium H.Wolff
- Ligusticum gongshanense F.T.Pu, R.Li & H.Li
- Ligusticum grayi J.M.Coult. & Rose
- Ligusticum gyirongense R.H.Shan & H.T.Chang
- Ligusticum irramosum Rech.f. & Riedl
- Ligusticum kiangsiense H.Wolff
- Ligusticum kingdon-wardii H.Wolff
- Ligusticum kulingense H.Wolff
- Ligusticum littledalei Fedde ex H.Wolff
- Ligusticum lucidum Mill. – lubiśnik lśniący[8]
- Ligusticum madrense Rose
- Ligusticum mairei M.Hiroe
- Ligusticum marginatum C.B.Clarke
- Ligusticum moniliforme Z.X.Peng & B.Y.Zhang
- Ligusticum nematophyllum (Pimenov & Kljuykov) F.T.Pu & M.F.Watson
- Ligusticum nullivittatum (K.T.Fu) F.T.Pu & M.F.Watson
- Ligusticum officinale (Makino) Kitag.
- Ligusticum olympicum Novák
- Ligusticum porteri J.M.Coult. & Rose
- Ligusticum rockii M.Hiroe
- Ligusticum scoticum L. – lubiśnik Hultena[8]
- Ligusticum thomsonii C.B.Clarke
- Ligusticum tibetanicum H.Wolff
- Ligusticum verticillatum (Geyer ex Hook.) J.M.Coult. & Rose
- Ligusticum wawrae H.Wolff
- Ligusticum yunnanense F.T.Pu
- Ligusticum yushuense J.T.Pan
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-10-08] (ang.).
- ↑ a b c d e Ligusticum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-08].
- ↑ Ligusticum Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-08].
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 526, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Jing Zhou, Yu-zhen Gao, Jin Wei, Zhen-Wen Liu, Stephen R. Downie. Molecular Phylogenetics of Ligusticum (Apiaceae) Based on nrDNA ITS Sequences: Rampant Polyphyly, Placement of the Chinese Endemic Species, and a Much-Reduced Circumscription of the Genus. „International Journal of Plant Sciences”. 181, 3, 2020. DOI: 10.1086/706851.
- ↑ Genus: Ligusticum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-10-08].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 114. ISBN 978-83-925110-5-2.
- SNL: Ligusticum
Identyfikatory zewnętrzne:
