Język malajski kutai

bahasa Kutai
Obszar

Borneo Wschodnie (Indonezja)

Liczba mówiących

300 tys. (1981)

Klasyfikacja genetyczna
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
W Inkubatorze znajduje się testowa wersja Wikipedii w języku kutai tenggarong
W Inkubatorze znajduje się testowa wersja Wikipedii w języku kutai kota bangun

Język malajski kutai, także kutai[1][2] (bahasa Kutai) – język austronezyjski używany w prowincji Borneo Wschodnie w Indonezji, w rejonie rzeki Mahakam[3]. Według danych z 1981 roku posługuje się nim 300 tys. osób[4][5].

Dzieli się na co najmniej dwa warianty: tenggarong i kota bangun[3]. Odmiany te nie są dobrze wzajemnie zrozumiałe i wykazują zróżnicowanie wewnętrzne; Ethnologue (wyd. 22, 2019) wręcz rozpatruje je odrębnie[4][5]. W obrębie tenggarong wyróżnia się dialekty: tenggarong (właściwy), ancalong, północny[5]. W publikacjach indonezyjskich występuje podział kutai na trzy dialekty: tenggarong, kota bangun, muara ancalong[6][7][8].

Wariant tenggarong (używany w Tenggarong) służy jako regionalny język kontaktowy (lingua franca)[3][9]. Tenggarong stanowi bowiem ośrodek administracyjny regionu Kutai(inne języki)[10]. Język kutai jest wykorzystywany w komunikacji między Bandżarami, Bugisami, Dajakami, Kutai i innymi społecznościami[11][12].

W kutai występują zapożyczenia z języka jawajskiego[11].

Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego[4][5]. Bywa także klasyfikowany jako dialekt języka malajskiego[13]. Wzmianki o języku lub dialekcie kutai, wraz z danymi leksykalnymi, pojawiały się w I poł. XX w.[11] Kutai został bliżej opisany w postaci opracowań z 1979 r. i 1984 r. (Bahasa Kutai, Morfologi dan sintaksis bahasa Kutai)[2][1]. Dostępne słowniki to m.in. Kamus bahasa Kutai umum-Indonesia (2000)[14] i Kamus bahasa Kutai-bahasa Indonesia (2013)[15].

Jest zasadniczo językiem mówionym, nie wykształcił piśmiennictwa. Istnieje tradycja przekazu ustnego (poezja). Historycznie w roli języka pisanego występował malajski (właściwy), zapisywany pismem jawi[8].

Przypisy

  1. ↑ a b Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓.
  2. ↑ a b Suryadikara i in. 1979 ↓.
  3. ↑ a b c Adelaar i in. 1996 ↓, s. 680.
  4. ↑ a b c David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Malay, Kota Bangun Kutai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05]  (ang.).
  5. ↑ a b c d David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Malay, Tenggarong Kutai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05]  (ang.).
  6. ↑ Suryadikara i in. 1979 ↓, s. 4.
  7. ↑ DendyD. Sugono DendyD. i inni, Penelitian kekerabatan dan pemetaan bahasa-bahasa daerah di Indonesia: Provinsi Kalimantan Timur, Jakarta: Pusat Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional, 2002, s. 8, ISBN 979-685-217-9, OCLC 57069879 [dostęp 2024-02-20]  (indonez.).
  8. ↑ a b Darma i in. 2013 ↓, s. 16.
  9. ↑ Subhan Zein: Language Policy in Superdiverse Indonesia. Abingdon–New York: Routledge, 2020, s. 34, seria: Routledge Studies in Sociolinguistics. DOI: 10.4324/9780429019739. ISBN 978-0-429-01973-9. ISBN 978-0-367-02954-8. LCCN 2019031403. OCLC 1139891689. (ang.).
  10. ↑ Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓, s. 7.
  11. ↑ a b c Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓, s. 1.
  12. ↑ Suryadikara i in. 1979 ↓, s. 5.
  13. ↑ Collins 2006 ↓, s. 40, 43.
  14. ↑ AchmadA. Bahrah AchmadA., Kamus bahasa Kutai umum-Indonesia, Balikpapan: A. Bahrah, 2000, OCLC 47142989 [dostęp 2024-02-20]  (indonez.).
  15. ↑ Darma i in. 2013 ↓.

Bibliografia

  • K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. (ang.).
  • James T. Collins: Malayic variants of eastern Borneo. W: Fritz Schulze, Holger Warnk (red.): Insular Southeast Asia: Linguistic and Cultural Studies in Honour of Bernd Nothofer. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag, 2006, s. 37–51. ISBN 978-3-447-05477-5. OCLC 85770625. (ang.).
  • M. Erwin Darma i inni, Kamus bahasa Kutai-bahasa Indonesia, Balikpapan: Kantor Bahasa Provinsi Kalimantan Timur, Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2013, ISBN 978-602-7777-36-1, OCLC 890793165 [dostęp 2024-02-20]  (indonez.).
  • Fudiat Suryadikara, Djantera Kawi, Durdje Dursid, Abdurachman Ismail: Bahasa Kutai. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1979. OCLC 16719949. [dostęp 2024-02-20]. (indonez.).
  • Fudiat Suryadikara, Sjahrial SAR Ibrahim, M.P. Lambut: Morfologi dan sintaksis bahasa Kutai. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1984. OCLC 13204302. [dostęp 2023-11-15]. (indonez.).
  • J9U: 987007556644305171