Geobotaniczny podział Polski

Geobotaniczny podział Polski, regionalizacja geobotaniczna Polski – system podziału terytorium Polski na jednostki wyróżniane na podstawie kryteriów geobotanicznych. Uwzględnia on szatę roślinną charakteryzującą dany obszar oraz czynniki geograficzno-historyczne ją kształtującą. Podstawowymi czynnikami wyróżniania jednostek botaniczno-fizjograficznych są: flora, roślinność, klimat, rzeźba terenu, gleby oraz historia rozwoju roślinności. W XIX w. i na początku XX w. próby fitogeograficznej regionalizacji Polski podjęli m.in. Wincenty Pol i Marian Raciborski. W zależności od specyficznych potrzeb bywają tworzone systemy uwzględniające tylko wybrany typ roślinności, np. zbiorowiska łąkowe lub leśne. Przykładem jest system krain przyrodniczo-leśnych opracowany przez Leona Mroczkiewicza z 1952 r., czy późniejszy Tadeusza Tramplera i jego zespołu z 1990 r., stosowane w polskim leśnictwie lub system podziału na dzielnice rolniczo-klimatyczne Romualda Gumińskiego stosowany w agroklimatologii. Spośród systemów uwzględniających całą szatę roślinną, zwłaszcza naturalną i półnaturalną, najszerzej stosowany jest system opracowany przez Władysława Szafera nawiązujący do systemu Raciborskiego. System jest wpisany w szerszą klasyfikację wykraczającą poza granice Polski. W górach nakładają się na siebie dwa podziały – poziomy i pionowy (piętra roślinności). W obecnych granicach Polski wyróżniane są następujące jednostki^[1]:

Państwo Holarktydy
- Obszar Euro-Syberyjski (Cyrkumborealny, Eurosyberyjsko-Kanadyjski)
  - Prowincja Środkowoeuropejska Niżowo-Wyżynna
    - A. Dział Bałtycki
      - A1 Poddział Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich
        Kraina Brzeg Bałtyku
        Okręg Zachodni
        
        Okręg Środkowy
        
        Okręg Wschodni (Warmiński)
        
        Kraina Pobrzeże Bałtyckie
        
        Kraina Nizina Szczecińska
        
        Kraina Żuławy Wisły
        
        Kraina Pojezierze Pomorskie
        Okręg Myśliborski
        
        Okręg Wałecko-Drawski
        
        Okręg Kartuski
        
        Okręg Iławski
        
        Okręg Olsztyński
        
        Kraina Pomorski Południowy Pas Przejściowy
        Okręg Brzegu Pradoliny Noteckiej
        
        Okręg Wysoczyzny Złotowskiej
        
        Okręg Borów Tucholskich
        
        Okręg Wysoczyzny Dobrzyńskiej
      - A2 Poddział Pas Wielkich Dolin
        Kraina Wielkopolsko-Kujawska
        Okręg Notecki
        
        Okręg Lubuski
        
        Okręg Poznańsko-Gnieźnienski
        
        Okręg Kujawski
        
        Okręg Barycki
        
        Kraina Mazowiecka
        Okręg Rawski (Południowomazowiecki)
        
        Okręg Warszawski
        
        Okręg Północnomazowiecki
        
        Kraina Podlaska
        Okręg Łukowsko-Siedlecki
        
        Okręg Północnopodlaski
        
        Kraina Polesie Lubelskie
      - A3 Poddział Pas Kotlin Podgórskich
        Kraina Kotlina Śląska
        Okręg Borów Dolnośląskich
        
        Okręg Nadodrzański
        
        Okręg Przedgórza Sudeckiego
        
        Kraina Kotlina Sandomierska
        Okręg Oświęcimski
        
        Okręg Puszczy Niepołomickiej
        
        Okręg Radomyski
        
        Okręg Puszczy Sandomierskiej
        
        Okręg Biłgorajski (Puszczy Solskiej)
        
        Okręg Lubaczowski
      - A4 Poddział Pas Wyżyn Środkowych
        Kraina Wzgórza Trzebnicko-Ostrzeszowskie
        Okręg Zachodni
        
        Okręg Wschodni
        
        Kraina Wyżyna Śląska
        Okręg Zachodni
        
        Okręg Wschodni
        
        Okręg Północny
        
        Kraina Wyżyna Krakowsko-Wieluńska
        Okręg Południowy (Wyżyny Krakowskiej)
        
        Okręg Środkowy (Wyżyny Częstochowskiej)
        
        Okręg Północny (Wyżyny Wieluńskiej)
        
        Kraina Miechowsko-Sandomierska
        Okręg Miechowsko-Pińczowski
        
        Okręg Staszowski
        
        Okręg Sandomiersko-Opatowski
        
        Kraina Świętokrzyska
        Okręg Łysogórski (Centralny)
        
        Okręg Chęciński
        
        Okręg Konecki
        
        Okręg Przejściowy (Włoszczowsko-Jędrzejowski)
        
        Kraina Północne Wysoczyzny Brzeżne
        Okręg Kaliski
        
        Okręg Widawski
        
        Okręg Łódzko-Piotrkowski
        
        Okręg Radomsko-Kozienicki
        
        Kraina Wyżyna Lubelska
        
        Kraina Roztocze
        Okręg Roztocze Zachodnie
        
        Okręg Roztocze Środkowe
        
        Okręg Roztocze Południowe
    - B. Dział Północny
      - Kraina Mazursko-Kurpiowska
        Okręg Pojezierza Mazurskiego
        
        Okręg Kurpiowsko-Piski
        
        Kraina Suwalsko-Augustowska
        Okręg Suwalski
        
        Okręg Augustowski
        
        Kraina Biebrzańska
        
        Kraina Białowiesko-Knyszyńska
        Okręg Puszczy Białowieskiej
        
        Okręg Puszczy Knyszyńskiej
  - Prowincja Pontyjsko-Pannońska
    - Dział Stepowo-Leśny (Pontyjski, Czarnomorski)
      - Kraina Wołyń Zachodni
        
        Kraina Opole Zachodnie
  - Prowincja Środkowoeuropejska Górska
  - Podprowincja Karpacka
    - D. Dział Karpaty Zachodnie
      - Okręg Tatry
        
        Okręg Pieniny
        
        Okręg Beskidy
    - E. Dział Karpaty Wschodnie
      - Okręg Karpaty Lesiste
  - Podprowincja Hercyńsko-Sudecka
    - F. Dział Sudety
      - Okręg Sudety Zachodnie
        
        Okręg Sudety Wschodnie

System ten z kolei stał się podstawą podziału zaprezentowanego przez J. M. Matuszkiewicza, który oparty jest częściowo na pracach mających na celu określenie potencjalnej roślinności naturalnej Polski. Wygląda on następująco^[2]:

A. Państwo Holarktydy
- A.1. Obszar Europejskich Lasów Liściastych i Mieszanych
  - A.1.1. Prowincja Środkowoeuropejska
    - A.1.1.1. Dział Pomorski
    - A.1.1.2. Dział Brandenbursko-Wielkopolski
    - A.1.1.3. Dział Wyżyn Południowopolskich
    - A.1.1.4. Dział Mazowiecko-Poleski
    - A.1.1.5. Dział Północny Mazursko-Białoruski
    - A.1.1.6. Dział Wołyński
  - A.1.2. Prowincja Karpacka
    - A.1.2.1. Dział Karpat Wschodnich i Zachodnich
  - A.1.3. Prowincja Subatlantycka Górska
    - A.1.3.1. Dział Sudecki

Przypisy

↑ Władysław Szafer, Kazimierz Zarzycki: Szata roślinna Polski. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1972.
↑ Grzegorz Wysocki, Piotr Sikorski: Fitosocjologia stosowana. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 2002. ISBN 83-7244-346-7.