Fludeoksyglukoza
|
Nazewnictwo | | Nomenklatura systematyczna (IUPAC) | (2S,3R,4S,5S,6R)-3-fluoranylo-6-(hydroksymetylo)oksano-2,4,5-triol | Inne nazwy i oznaczenia | farm. | łac. fludeoxyglucosi (18F); fludeoxyglucosum (18F) | inne | 18 F-fludeoksyglukoza, 18 F-FDG (związek znakowany izotopem 18 F), fluorodeoksyglukoza, 2-deoksy-2-fluoro-D-glukoza | |
Ogólne informacje |
Wzór sumaryczny | C6H11FO5 |
Masa molowa | 182,15 g/mol |
Wygląd | białe ciało stałe[1] |
Identyfikacja |
Numer CAS | 29702-43-0 (bez wskazania izotopu) 63503-12-8 (18 F) |
PubChem | 170049 (bez wskazania izotopu) 68614 (18 F) |
DrugBank | DB15107 DB15107, DB15107 |
SMILES | C(C1C(C(C(C(O1)O)F)O)O)O | |
InChI | InChI=1S/C6H11FO5/c7-3(1-8)5(11)6(12)4(10)2-9/h1,3-6,9-12H,2H2/t3-,4+,5+,6+/m0/s1 | InChIKey | AOYNUTHNTBLRMT-SLPGGIOYSA-N | |
Właściwości | | Temperatura topnienia | 174–176 °C[1] | |
Niebezpieczeństwa | Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2021-01-26] (dla związku nie zawierającego 18F) | | Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów | Na podstawie podanej karty charakterystyki | | | Zwroty H | H315, H319, H335 | Zwroty P | P261, P305+P351+P338 | |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
Klasyfikacja medyczna |
ATC | V09IX04 |
Uwagi terapeutyczne | | Drogi podawania | dożylnie | |
Fludeoksyglukoza (FDG) – organiczny związek chemiczny, pochodna glukozy, w której grupa hydroksylowa w pozycji 2 zastąpiona została atomem fluoru.
Fluorodeoksyglukoza zawierająca promieniotwórczy izotop 18
F jest podstawowym radiofarmaceutykiem używanym w badaniach pozytonowej emisyjnej tomografii komputerowej (PET)[2][3]. Jest podawana w formie zastrzyku dożylnego, zwykle 45–60 minut przed badaniem PET, badanie trwa od 30–60 minut[4].
Fludeoksyglukoza jest analogiem glukozy[5] i podobnie jak naturalny węglowodan może przedostawać się do wnętrza komórki poprzez transportery glukozy GLUT1(inne języki) lub GLUT3(inne języki), a następnie ulec fosforylacji katalizowaną przez heksokinazę. Powstały glukozo-6-fosforan jest dalej metabolizowany[6]; może być też zdefosforylowany przez glukozo-6-fosfatazę(inne języki) i opuścić komórkę[5]. Z powodu zastąpienia jednej grupy hydroksylowej atomem fluoru fosforan fludeoksyglukozy nie jest metabolizowany, a obecność grupy fosforanowej uniemożliwia mu przejście przez błonę komórkową[6]. W zdrowych komórkach może ulec defosforylacji i wydostać się na zewnątrz komórki, natomiast w komórkach rakowowych ilość defosfatazy jest niewystarczająca, co powoduje akumulowanie się w ich wnętrzu fludeoksyglukozy, co można wykryć dzięki zastosowaniu promieniotwórczego izotopu 18
F. Nagromadzenie fludeoksyglukozy w komórkach obserwowane na zdjęciach PET pozwala precyzyjnie lokalizować zmiany nowotworowe. Z kolei komórki o obniżonym zapotrzebowaniu na glukozę wchłaniają niewiele fludeoksyglukozy, co również jest widoczne na zdjęciach PET[5][6].
18
F-fludeoksyglukoza jest stosowana również do oceny dysfunkcji lewej komory komory serca. Pozarejestracyjnie wykorzystywana jest do analizy zmian miażdżycowych, a także do badania stanów zapalnych podczas infekcji, w schorzeniach reumatologicznych, zapaleniu kości i szpiku, zapaleniu jelita krętego i zapaleniu naczyń[6].
Okres połowicznego rozpadu 18
F wynosi 110 minut[3]. Stosowanie tego środka jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży, z uwagi na możliwy negatywny wpływ promieniowania na rozwój płodu, może być stosowane w absolutnej konieczności[4]. Przez 12 godzin od podania pacjent powinien ograniczyć kontakty z osobami wrażliwymi na promieniowanie[4].
Przypisy
- ↑ a b 2-Fluoro-2-deoxy-D-glucose (nr F5006) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-01-26]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Radiofarmaceutyki, [w:] DoinaD. Piciu DoinaD., Endokrynologia nuklearna, MarekM. Dedecjus (red.), Medipage, 2015, s. 41, ISBN 978-83-64737-46-6 [dostęp 2021-01-26] .
- ↑ a b ZbigniewZ. Wygoda ZbigniewZ., AndreaA. d’Amico AndreaA., BarbaraB. Jarząb BarbaraB., Tomografia emisji pozytonów (PET) i jej zastosowanie do wykrywania, lokalizacji i monitorowania guzów gruczołów wydzielania wewnętrznego, „Postępy Nauk Medycznych”, 10/2009, s. 840–847 [dostęp 2021-01-26] .
- ↑ a b c Ulotka do: Steripet, 250 MBq/ml, roztwór do wstrzykiwań. Fludeoxyglucosum (18F) [online], GE Healthcare [zarchiwizowane z adresu 2019-01-17] .
- ↑ a b c Fludeoksyglukoza (18F) – dawkowanie, zastosowanie, opis leku [online], www.doz.pl [dostęp 2024-01-02] .
- ↑ a b c d Muhammad A.M.A. Ashraf Muhammad A.M.A., AmandeepA. Goyal AmandeepA., Fludeoxyglucose (18F), „StatPearls”, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2023, PMID: 32491585 [dostęp 2024-01-02] .
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
V09: Radiofarmaceutyki diagnostyczne
V09A – Ośrodkowy układ nerwowy | V09AA – Związki znakowane technetem 99m Tc | |
---|
V09AB – Związki zawierające jod 123 I | - jofetamina
- jolopryd
- joflupan
|
---|
V09AX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce OUN | - pentetynian indu (111
In) - kompleks indu 111
In z 3β-karbometoksy-3β-(4-jodofenylo)-tropanem - flutemetamol (18
F) - florbetapir (18
F) - florbetaben (18
F) - flortaucipir (18
F) |
---|
|
---|
V09B – Układ kostny | V09BA – Związki zawierające technet 99m Tc | - oksydronian technetu (99m
Tc) - medronian technetu (99m
Tc) - pirofosforan technetu (99m
Tc) - butedronian technetu (99m
Tc) |
---|
|
---|
V09C – Układ moczowy | V09CA – Związki zawierające technet 99m Tc | - pentetynian technetu (99m
Tc) - bursztynian technetu (99m
Tc) - mertiatyd technetu (99m
Tc) - gluceptan technetu (99m
Tc) - glukonian technetu (99m
Tc) |
---|
V09CX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce układu moczowego | - jodohipuran sodu (123
I) - jodohipuran sodu (131
I) - diatrizonian sodu (125
I) - edetynian chromu (51
Cr) |
---|
|
---|
V09D – Wątroba i układ siateczkowo-śródbłonkowy | V09DA – Związki znakowane technetem 99m Tc | - dizofenina
- etyfenina
- lidofenina
- mebrofenina
- galtyfenina
|
---|
V09DB – Cząstki i koloidy znakowane technetem 99m Tc | |
---|
V09DX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce wątroby i układu siateczkowo-śródbłonkowego | - kwas tauroselcholowy znakowany selenem 75
Se |
---|
|
---|
V09E – Układ oddechowy | V09EA – Wziewne środki znakowane technetem 99m Tc | |
---|
V09EB – Preparaty do wstrzyknięć zawierające technet 99m Tc | |
---|
V09EX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce układu oddechowego | - krypton 81m
Kr - ksenon 127
Xe - ksenon 133
Xe |
---|
|
---|
V09F – Tarczyca | V09FX – Różne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce tarczycy | |
---|
|
---|
V09G – Układ sercowo-naczyniowy | V09GA – Związki znakowane technetem 99m Tc | |
---|
V09GB – Związki znakowane jodem 125 I | |
---|
V09GX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce układu sercowo-naczyniowego | - chlorek talu (201
Tl) - imcyromab znakowany indem 111
In - komórki znakowane chromianami (51
Cr) |
---|
|
---|
V09H – Wykrywanie stanów zapalnych i zakażeń | V09HA – Związki znakowane technetem 99m Tc | |
---|
V09HB – Związki zawierające ind 111 In | - komórki znakowane tropolonianem lub oksynian indu (111
In) |
---|
V09HX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w celu wykrycia stanów zapalnych i zakażeń | |
---|
|
---|
V09I – Diagnostyka nowotworów | V09IA – Związki znakowane technetem 99m Tc | - DMSA
- wotumumab
- depreotyd
- arcytumomab
- tektrotyd
- etarfolatid
- tilmanocept
- chlorek trofolastatu
|
---|
V09IB – Związki znakowane indem 111 In | - pentetreotyd
- satumomab pendetylu
- kapromab pendetylu
|
---|
V09IX – Inne środki radiofarmaceutyczne stosowane w diagnostyce nowotworów | - jobenguan (123
I) - jobenguan (131
I) - fludeoksyglukoza (18
F) - fluorodopa (18
F) - fluorek sodu (18
F) - fluorometylocholina (18
F) - fluoroetylocholina (18
F) - miedź (64
Cu) dotatate - piflufolastat (18
F) - PSMA–1007 (18
F) |
---|
|
---|
V09X – Inne radiofarmaceutyczne środki diagnostyczne | V09XA – Związki znakowane jodem 131 I | - norcholesterol
- jodocholesterol (131
I) - albumina
|
---|
V09XX – Różne diagnostyczne środki radiofarmaceutyczne | |
---|
|
---|