Eqrem Çabej

Eqrem Çabej

Data i miejsce urodzenia	7 sierpnia 1908 Eskişehir, Imperium Osmańskie
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 1980 Rzym
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński
Instytut	Instytut Nauk
Odznaczenia

Eqrem Hysen Çabej (ur. 7 sierpnia 1908 w Eskişehirze, Imperium Osmańskie, zm. 13 sierpnia 1980 w Rzymie^[1]) – albański językoznawca i etnolog.

Życiorys

Syn Hysena i Lishesh. W dzieciństwie przeniósł się wraz z rodziną do Gjirokastry. W 1921 ukończył tam szkołę elementarną, W 1923 wyjechał do Austrii, gdzie ukończył gimnazjum w Klagenfurcie, a następnie podjął studia z zakresu filologii i językoznawstwa w Grazu i w Wiedniu^[2]. W Wiedniu zetknął się z czołówką ówczesnych slawistów i historyków – Paulem Kretschmerem, Nikołajem Trubieckojem, Karlem Patschem i Norbertem Joklem. Pod kierunkiem Jokla, Çabej poświęcił się badaniom nad ewolucją języka albańskiego i zbierał materiały wśród mieszkających na Sycylii Arboreszy.

Pierwszy tekst, który opublikował w 1929 dotyczył poezji Lasgusha Poradeciego. 7 października 1933 obronił pracę doktorską, opublikowaną później w piśmie Italoalbanische Studien, wydawanym w Wiedniu^[1]. Rok później powrócił do Albanii i podjął pracę nauczyciela języka albańskiego w gimnazjum w Szkodrze, a następnie w Elbasanie i w liceum w Tiranie^[1]. Po agresji włoskiej na Albanię w 1939 wyjechał z kraju i do 1944 przebywał w Rzymie.

W 1942 odmówił propozycji pracy w Instytucie Studiów Albańskich, działającym pod egidą włoską. W czasie okupacji niemieckiej przez kilka miesięcy piastował tekę ministra edukacji w rządzie Rexhepa Mitrovicy^[1]. W lipcu 1944 powrócił do kraju, gdzie został jednym z organizatorów Instytutu Nauk – centralnej instytucji naukowej, która przygotowała utworzenie pierwszego w dziejach Albanii uniwersytetu. W 1952 otrzymał tytuł profesora. Był specjalistą w zakresie fonetyki języka albańskiego, ale także literatury albańskiej i etnologii. W 1972 był członkiem komisji, przygotowującej nowy, ujednolicony standard współczesnego języka albańskiego i jednym z założycieli Albańskiej Akademii Nauk^[1].

Imię Çabeja nosi uniwersytet w Gjirokastrze, a także ulice w Tiranie, Szkodrze, Prisztinie i w Prizrenie. W 2003 został pośmiertnie uhonorowany orderem Honor Narodu (Nderi i Kombit)^[3].

Dzieła

• 1958: Hyrje në historinë e gjuhës shqipe (Wprowadzenie do historii języka albańskiego).
• 1968: „Meshari” i Gjon Buzukut (Mszał Gjona Buzuku)
• 1968: Fonetika historike e shqipes (Fonetyka historyczna języka albańskiego)
• 1976-2014: Studime etimologjike në fushë të shqipes (Studia etymologiczne nad językiem albańskim)

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Wąsik, Profesor Dr Eqrem Çabej (1908-1980), wybitny filolog, twórca współczesnego językoznawstwa albańskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis 1985/IX, s. 99–114.
• Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B.Tauris: 2012, s. 68. ISBN 978-1-78076-431-3.
• Biogram Çabeja. shkenca.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-04)].
• Artykuł poświęcony twórczości Çabeja