Dataria Apostolska

Dataria Apostolska (także Dataria rzymska (łac. Dataria romana)) – w przeszłości jeden z najważniejszych urzędów Kurii Rzymskiej. Największe znaczenie zdobyła w XVII wieku. Urzędem kierował prałat – Datariusz Jego Świątobliwości, gdy urząd pełnił natomiast kardynał – Prodatariusz Jego Świątobliwości. Duchowny ten nazywany był okiem papieża. Została zniesiony przez papieża Pawła VI 15 sierpnia 1967 roku na mocy konstytucji apostolskiej Regimini Ecclesiae Universae.

Historia i kompetencje na przestrzeni lat

Dataria Apostolska powstała w końcu XIV wieku jako samodzielny urząd w ramach Kancelarii Apostolskiej dla załatwiania spraw z zakresu prawno-zewnętrznego (forum externum), dotyczących dyspens, indultów, przywilejów i zarezerwowanych beneficjów, oraz sporządzania odpowiednich dokumentów opatrzonych datą, od której zależała ich skuteczność prawna, a także ustalania i ściągania opłat za przydzielone urzędy. Papież Sykstus V w wydanym 5 kwietnia 1588 brewe Decet Romanům Pontificem przydzielił jej sprawy dyspens od przeszkód małżeńskich i do święceń kapłańskich oraz wyodrębnił z Kancelarii Apostolskiej. Papież Benedykt XIV w konstytucji Gravissimum Ecclesiae z 26 listopada 1745 włączył do jej kompetencji beneficja niekonsystorskie zastrzeżone dla Stolicy Apostolskiej i określił szczegółowiej tryb wysyłania pism urzędowych. W 1901 Leon XIII podzielił ją na trzy sekcje: do spraw beneficjów, dyspens małżeńskich i święceń kapłańskich oraz spraw administracyjno-gospodarczych. Papież Pius X konstytucją Sapienti Consilio z 29 czerwca 1908 ograniczył zakres jej działania jedynie do beneficjów niekonsystorskich. Papież Paweł VI, po zniesieniu datarii, powierzył funkcje wysyłania pism papieskich specjalnej instytucji w Sekretariacie Stanu Stolicy apostolskiej.

Lista datariuszy i prodatariuszy Jego Świątobliwości[1]

Datariusze

  • Giovanni Feys (1418–1424)
  • Mirosław Brudzewski (1424–1427)
  • Bartolomeo Vignati (1427?–1431)
  • Maffeo Vegio (1431?–1455)
  • Cosimo Di Monserrato (1455–1458)
  • Lorenzo Roverella (1459–1471)
  • Giovanni Battista Cibo (1471–1473), papież Innocenty VIII w latach 1484–1492
  • Francesco Di Toledo (1473„1479)
  • Stefano Morel (1479–1484)
  • Antoniotto Pallavicini (1484–1489)
  • Giovanni Sacchi (1489–1492)
  • Juan López (1492–1496)
  • Giovanni Battista Ferrari, datariusz (1496–1500), kardynał prodatariusz (1500–1502)
  • Juan Ortega de Gomiel (1502–1503)
  • Ottaviano Capocci (1503)
  • Fabio Santori (1503–1505)
  • Giovanni Gozzadini (1505–1507)
  • Francesco Argentino (1507–1511)
  • Lorenzo Pucci (1511–1513)
  • Silvio Passerini (1513–1517)
  • Luigi de’ Rossi, kardynał prodatariusz (1517–1519)
  • Matteo Giberti (1519–1522)
  • Willem van Enckevoirt, datariusz (1522–1523), kardynał prodatariusz (1523)
  • Matteo Giberti [ponownie] (1523–1527)
  • Giovanni Battista Bonciani (1527–1528)
  • Bertrando Clerici (1528)
  • Tommaso Cortesi (1528–1533)
  • Johannes Jungen Winkel (1533–1534)
  • Cristoforo Giacobazzi (1534–1536)
  • Pietro Durante (1537–1539)
  • Vincenzo Durante (1539–1541)
  • Girolamo Recanati Capodiferro (1541–1544)
  • Nicola Venceyus (1544–1550)
  • Sebastiano Antonio Pighini (1550–1552)
  • Giulio Canani (1552–1555)
  • Gianbattista Osio (1555–1556)
  • Francesco Bacodie (1556–1560)
  • Ludovico Simonetta (1560–1561)
  • Francesco Alciati (1561–1565)
  • Marco Antonio Maffei (1566–1570)
  • Antonio Marchesani (1570–1572)
  • Matthieu Cointerel, datariusz (1572–1583), kardynał prodatariusz (1583–1585)
  • Ippolito Aldobrandini, datariusz (1585), kardynał prodatariusz (1585–1587), papież Klemens VIII w latach 1592–1605
  • Giovanni Evangelista Pallotta, datariusz (1587), kardynał prodatariusz (1587–1590)
  • Lucio Sassi, datariusz (1590–1593), kardynał prodatariusz (1593–1604)
  • Bernardino Paoloni (1604–1605)
  • Pompeo Arrigoni, kardynał prodatariusz (1605–1607)
  • Michelangelo Tonti, datariusz (1607–1608), kardynał prodatariusz (1608–1611)
  • Aurelio Maraldi (1611–1621)
  • Francesco Sacrati (1621)
  • Ulpiano Volpi (1621–1623)
  • Clemente Merlini (1623)
  • Giacomo Cavalieri (1623–1626)
  • Fabio Lagonissa (1626–1627)
  • Egidio Orsini (1627–1644)
  • Domenico Cecchini, datariusz (1644), kardynał prodatariusz (1644–1652)
  • Giovanni Bertucci (1652–1655)
  • Giacomo Corradi, kardynał prodatariusz (1655–1666)
  • Pietro Vito Ottoboni, kardynał prodatariusz (1667–1670), papież Aleksander VIII w latach 1689–1691
  • Gaspare Carpegna, kardynał prodatariusz (1670–1676)
  • Stefano Agostini, datariusz (1676–1681), kardynał prodatariusz (1681–1683)
  • Francesco Liberati (1683–1689)
  • Bandino Panciatici, datariusz (1689–1690), kardynał prodatariusz (1690–1700)
  • Giuseppe Sacripante, kardynał prodatariusz (1700–1721)
  • Pier Marcellino Corradini, kardynał prodatariusz (1721–1730)
  • Francesco Antonio Valenti (1730–1731)

Kardynałowie prodatariusze

Kardynałowie datariusze

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Źródło dla okresu 1627–1721: Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus congregationum, tribunalium et Collegiorum urbis 1629–1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 168. ISBN 978-3451216534.; dla okresu od 1721: The Cardinals of the Holy Roman Church: Apostolic Datary.

Bibliografia

  • Hierarchia rzymska – Czesław Stryjewski, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1963
  • p
  • d
  • e
Obecne
Byłe
  • p
  • d
  • e
Datariusze Jego Świątobliwości
Datariusze apostolscy
Kardynałowie prodatariusze