Bronisław Możejko

Bronisław Możejko (ur. 17 lutego 1884 w Bołondziszkach, zm. 20 maja 1914 w Warszawie) – polski zoolog zajmujący się anatomią porównawczą kręgoustych i ryb.

Życiorys

Urodził się w Bołondziszkach na Litwie, w rodzinie ziemiańskiej. Wcześnie osierocony przez rodziców, wychowywany był przez krewnych w Tambowie. Po ukończeniu gimnazjum w Petersburgu studiował na Uniwersytecie w Petersburgu. Specjalizował się w zoologii u Władimira Szimkiewicza. Od września 1909 do sierpnia 1910 był kustoszem muzeum przyrodniczego w Symferopolu, gdzie pracował naukowo pod kierunkiem Zygmunta Mokrzeckiego. Pracował potem w pracowni zootomicznej Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego Pawła Mitrofanowa i w szkole realnej w Grodzisku. Odbywał staże w stacji zoologicznej w Neapolu i w zakładzie anatomii porównawczej Uniwersytetu Jagiellońskiego u Henryka Hoyera. Żonaty z Jadwigą z Lechowskich (1890–1970), dzieci nie mieli. Interesował się językoznawstwem, opanował jakoby 12 języków. Pozostawił w rękopisie artykuł O gwarach polskich w powiecie trockim. Był współautorem podręcznika gramatyki włoskiej w języku rosyjskim. Zmarł na gruźlicę, pochowany jest na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 168-5-3)^[1].

Dorobek naukowy

Możejko był autorem ponad 30 prac naukowych w językach polskim, rosyjskim, niemieckim i francuskim. Głównym obszarem jego zainteresowań naukowych była anatomia porównawcza układu naczyniowego u niższych strunowców (lancetnika, minogów i ryb) oraz narządów zmysłów minogów. Przedwczesna śmierć uniemożliwiła mu publikację podręcznika techniki histologicznej i słownika terminologii teratologicznej; materiały te pozostają w Archiwum Muzeum i Instytutu Zoologii PAN.

Lista prac

Courte notice sur l’injection de quelques mollusques acephales. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie, 1909
Sur l’injection tardive du systeme circulatoire. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie 1909
Ein interessanter Fall von Anomalie der Aortenbogen bei einer Rana esculenta. Anatomischer Anzeiger 34 (19), 1909
Крыса. Руководство к вскрытию крысы, как пособие для практ. занятий по анатомии млекопитающих. Симферополь: Паровая тип. Таврич. губ. земства, 1909
А.П. Нечаева, А.Г. Генкеля, Б.Э. Можейко. Руководство к устройству школьного естественно-исторического музея местной природы. Санкт-Петербург: Э.И. Блэк, 1911
Prędki sposób preparowania kości dla badań osteologicznych. Kosmos, 1910
Première étude tératologique. Bulletin de la Société des sciences vétérinaires de Lyon, 1910
O zastosowaniu formaliny w celu przygotowania preparatów muzealnych. Kosmos, 1910
O nastrzykiwaniu układu naczyniowego minoga. Kosmos 35, s. 931-940, 1910
Badania nad budową układu krwionośnego i limfatycznego Minoga rzecznego (Petromyzon fluviatilis). Sprawozdania TNW, 1910
Eine schnelle Methode zur Darstellung der Knochen fur osteologische Untersuchungen. Anatomischer Anzeiger 36 (11-12), s. 314-316, 1910
Ueber eine Anwendung des Formalins zur Anfertigung von Museumspraparaten. Anatomischer Anzeiger 36 (11-12), s. 317-318, 1910
Étude sur le système circulatoire de la lamproie (Petromyzon fluviatilis). Anatomischer Anzeiger 36 (23-24), s. 618-643, 1910
Ueber die Injektion des Vascularsystems von Petromyzon fluviatilis. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie, 1910
Bemerkungen zu dem Artikel des Herrn Professor Rudolf Krause. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie, 1909
Studya nad anatomią Elobius talpinus. Wstęp do badań porównawczych nad budową Muridae i Arvicolidae. Sprawozdania TNW, 1911
Badania nad układem krwionośnym i limfatycznym minoga rzecznego (Petromyzon fluviatilis). Księga pamiątkowa XI Zjazdu lekarzy i przyrodników polskich w Krakowie, 1911
Zatoki Dohrn′a u minogów i stosunek ich do układu żylnego ogona. Sprawozdania TNW, 1911
Badania nad układem naczyniowym minoga. Kosmos, 1911
Ueber mikroskopische Injektionen nach der Methode des Prof. Heinrich Hoyer in Krakau. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie und mikroskopische Technik 28 (4), s. 427-431, 1911
Ueber intravitale Injektionen und Klassifikation der Injektionsmethoden. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie und mikroskopische Technik 28 (4), s. 432-444, 1911
Untersuchungen über das Vaskularsystem von Petromyzon fluviatilis. Zweite vorläufige Mitteilung. Ueber die Vaskularisation des Schwanzes. Anatomischer Anzeiger 40 (17-18), s. 469-486, 1912
Untersuchungen über das Vaskularsystem von Petromyzon fluviatilis. Dritte Mitteilung. Ueber den Bau und den morphologischen Wert des Vaskularsystems der Petromyzonten. Anatomischer Anzeiger 40 (19-20), s. 506-513, 1912
Untersuchungen über das Vaskularsystem der Petromyzonten. Vierte vorläufige Mitteilung. Nochmals über die Dohrn′sche Sinuse. Anatomischer Anzeiger 41 (15-16), s. 454-457, 1912
Ist das Cyclostomenauge primitiv oder degeneriert? Anatomischer Anzeiger, 1912
Uber das Gefassystem von Amphioxus. Anatomischer Anzeiger 42, 1912
Mikrotechnische Mitteilungen. Uber die Herstellung der mit Berlinerblau gefarbten Leiminjektionsmasse. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie, 1912
Podkożnaja krowienosnaja sistema Łancetnika. Trudy Varšavskago Obŝestva Estestvoispytatelej, 1913
Mikrotechnische Mitteilungen. Uber Karminfutterung des Amphioxus. Zeitschrift für wissenschaftliche Mikroskopie, 1913
Badania porównawcze nad układem naczyniowym ryb. Sprawozdania TNW, 1913
Über das Lymphgefäßsystem der Fische. Anatomischer Anzeiger 45 (4), s. 102–104, 1913
Untersuchungen über das Gefäßsystem der Fische. I. Über das oberflächliche subcutane Gefäßsystem von Amphioxus. Mitteilungen aus der Zoologischen Station zu Neapol, 1913
„Cyclostomen” (s. 524–583) W: Die Klassen und Ordnungen des Thier-Reich. Band 6, Vertebrata, Abt. 1: Fische (Fische), Buch 1: Einleitendes, Leptocardii und Cyclostomen, bearbeitet von Dr. E. Lönnberg, G. Favaro und B. Mozejko. Leipzig: Akad. Verlag, 1924

Przypisy

↑ Cmentarz Stare Powązki: BRONISŁAW DUNIN-MOŻEYKO, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20] .

Bibliografia

Jan Tur. Bronisław Możejko. Wspomnienie pozgonne. Wszechświat 33, s. 401–403, 1914
Ś.p. Bronisław Możejko. Kurjer Warszawski R. 94 nr 140 (22.5.1914) s. 8
Hoyer H. Personalia. Anatomischer Anzeiger 49 (7/8), s. 224, 1916
Kowalska K. „Możejko (Dunin-Możejko) Bronisław (1884–1914)” W: Polski Słownik Biograficzny t. 22 s. 176–177
Kowalska K. „Możejko Bronisław (1884–1914)” W: Stanisław Feliksiak (red.): Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987 s. 382–383. ISBN 83-01-00656-0