Androgeny

Ten artykuł dotyczy hormonów płciowych. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Sprzątanie Wikipedii
 Ten artykuł należy dopracować:
od 2019-03 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
od 2019-03 → dodać wiarygodne źródła medyczne w postaci przypisów (informacje medyczne muszą być poparte dowodami naukowymi).
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Androgeny – grupa hormonów płciowych o budowie sterydowej o działaniu maskulinizującym fizjologicznie występujące u mężczyzn, jak i w małych stężeniach u kobiet.

Wytwarzanie w organizmie

U mężczyzn androgeny produkowane są przez:

  • komórki Leydiga (śródmiąższowe) znajdujące się w męskich gonadach czyli jądrach
  • część siatkowatą i pasmowatą kory nadnerczy

U kobiet androgeny wytwarzane są przez:

  • jajniki
  • część siatkowatą i pasmowatą kory nadnerczy

Sposób wytwarzania

Pierwotnym materiałem do syntezy androgenów jest cholesterol. Jest on wstępnie syntetyzowany z glukozy i kwasów tłuszczowych lub pobierany z dostarczanych drogą krwi cząsteczek lipoprotein LDL.

Produkcja androgenów pozostaje pod kontrolą hormonu tropowego wytwarzanego przez przedni płat przysadki mózgowej lutropiny (LH, hormon luteinizujący). Między wydzielaniem lutropiny a wydzielaniem androgenów zachodzi ujemne sprzężenie zwrotne. Z kolei wydzielanie lutropiny zależy od wydzielanego przez podwzgórze hormonu uwalniającego GnRH czyli gonadoliberyny.

Podział

Do androgenów wytwarzanych w jądrach należą:

  • testosteron → 5α-dihydrotestosteron (DHT)[1][a]
  • androsteron

Do androgenów wytwarzanych w jajnikach należą:

  • 5α-dihydrotestosteron

Do androgenów wytwarzanych w korze nadnerczy należą[2]:

  • dehydroepiandrosteron (DHEA) → androstendion → testosteron[b]

Znaczenie

Fizjologiczne działanie androgenów:

  • kształtowanie się męskich narządów płciowych w życiu płodowym
  • wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa ciała, głos, typ owłosienia itp.)
  • wpływ na spermatogenezę
  • wpływ anaboliczny (zwiększenie masy mięśniowej itp.)

Nadmiar androgenów u kobiet powoduje szereg zaburzeń, między innymi wykształcanie się męskiej budowy ciała (maskulinizacja), męskiego typu owłosienia (wirylizacja), a także zaburzenia płodności, trądzik, łojotok, łysienie typu męskiego.

Zobacz też

Zobacz hasło androgen w Wikisłowniku

Uwagi

  1. ↑ Jądra produkują jedynie 1/8 do 1/4 DHT, reszta wytwarzana jest w innych tkankach[1].
  2. ↑ W nadnerczach przekształcenie androstendionu w testosteron zachodzi w niewielkim stopniu, większość testosteronu powstaje w innych tkankach[2].

Przypisy

  1. ↑ a b Robert KincaidR.K. Murray Robert KincaidR.K., Daryl K.D.K. Granner Daryl K.D.K., Victor W.V.W. Rodwell Victor W.V.W., Biochemia Harpera ilustrowana, wyd. VI uaktualnione, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 542–543, ISBN 978-83-200-3573-5 .
  2. ↑ a b Robert KincaidR.K. Murray Robert KincaidR.K., Daryl K.D.K. Granner Daryl K.D.K., Victor W.V.W. Rodwell Victor W.V.W., Biochemia Harpera ilustrowana, wyd. VI uaktualnione, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 540, ISBN 978-83-200-3573-5 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (klasa indywiduów chemicznych o wspólnym zastosowaniu lub funkcji):
  • LCCN: sh85004919
  • GND: 4137600-6
  • BnF: 121233895
  • BNCF: 47069
  • BNE: XX534840
  • J9U: 987007294858805171
  • LNB: 000219272
  • PWN: 3869329
  • Britannica: science/androgen
  • Universalis: androgenes
  • Catalana: 0158604
  • DSDE: androgener, androgen