Anatol Vieru

Anatol Vieru
Data i miejsce urodzenia

8 czerwca 1926
Jassy

Pochodzenie

rumuńskie

Data i miejsce śmierci

9 października 1998
Bukareszt

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, muzykolog

Anatol Vieru (ur. 8 czerwca 1926 w Jassach, zm. 9 października 1998 w Bukareszcie) – rumuński kompozytor, dyrygent i muzykolog.

Życiorys

W latach 1946–1951 studiował w konserwatorium w Bukareszcie, a następnie w Konserwatorium Moskiewskim pod kierunkiem Arama Chaczaturiana[1][2].

Był dyrygentem w Teatrze Narodowym w Bukareszcie (1947–1950), a także redaktorem naczelnym "Muzica", dziennika Związku Kompozytorów Rumuńskich (do 1951). Od 1955 z przerwami do 1998 wykładał orkiestrację i kompozycję w konserwatorium w Bukareszcie. Na przestrzeni blisko 30 lat (1970–1997) wykładał też w znanych zagranicznych uczelniach muzycznych, m.in. Sarah Lawrence College w Yonkers, nowojorskiej Juilliard School oraz w konserwatoriach w Moskwie i Jerozolimie. Jako egzaminator brał udział w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadt[2].

Pod koniec lat 90. Vieru był najbardziej znanym rumuńskim kompozytorem na arenie międzynarodowej[2]. Jego muzyka przeszła niezwykły progres od pieśni patriotycznych i wielkich form chóralno-wokalnych w czasach stalinowskich (1950–1955), poprzez poszukiwania awangardowe w latach 60. i 70., aż po tendencje neoklasycystyczne w latach 80.[2]

Nagrody i wyróżnienia

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

  • 1949 – Rumuńska Nagroda Państwowa
  • 1962 – nagroda kompozytorska w Konkursie im. królowej Marie-José (Genewa)
  • 1966 – nagroda Fundacji im. S. Kusewickiego (Nowy Jork)
  • 1967 – nagroda im. G. Enescu, za całokształ pracy twórczej
  • 1986 – nagroda im. Herdera (Wiedeń)

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Symfonie

  • Symfonia kameralna na 15 instrumentów i głos (1962)
  • I symfonia Oda tacerii (Ode to Silence) (1967)
  • II symfonia (1973)
  • III symfonia La un cutremur (Earthquake Symphonia) (1978)
  • IV symfonia (1982)
  • V symfonia na chór i orkiestrę, do poezji Mihaia Eminescu (1984–1985)
  • VI symfonia Exodus (1989)
  • VII symfonia Anul soarelui calm (The Year of the Silent Sun) (1992–1993)

Koncerty

  • Koncert na orkiestrę (1954–1955)
  • Koncert na flet (1958)
  • Koncert wiolonczelowy (1962)
  • Koncert skrzypcowy (1964)
  • Koncert gitarowy (1996)

Inne utwory orkiestrowe

  • Suita în stil vechi (Suite in an Olden Style), na orkiestrę smyczkową (1945)
  • Dansuri simfonice (1952)
  • Simfonia de camera na 15 instrumentów i głos (1962)
  • Jocuri (Jeux), na fortepian i orkiestrę (1963)
  • Clepsidra I (Sonnenuhr) (1968–1969)
  • Muzeu muzical (Museum Music), na klawesyn i 12 instrumentów smyczkowych (1968)
  • Sinfonietta (1975)
  • Sinfonia concertante, na wiolonczelę i orkiestrę (1987)
  • Memorial (1990)
  • Psalm (1993)
  • Elegia II, na wiolonczelę, kontrabas i orkiestrę kameralną (1998)

Utwory kameralne i instrumentalne

  • I kwartet smyczkowy (1955)
  • II kwartet smyczkowy (1956)
  • III kwartet smyczkowy z sopranem (1973)
  • IV kwartet smyczkowy (1980)
  • V kwartet smyczkowy (1982)
  • VI kwartet smyczkowy (1986)
  • VII kwartet smyczkowy (1987)
  • VIII kwartet smyczkowy (1991)
  • Kwintet klarnetowy (1957)
  • Kammersymphonie (1962)
  • Nautilos, na fortepian i taśmę (1969)
  • Nașterea unui limbaj (The Birth of a Language, na fortepian, na 4 ręce (1971)
  • Mozaicuri (Mosaics), dla 3 perkusjonistów (1972)
  • Iosif și frații săi (Joseph and his Brothers), na 11 instrumentów i taśmę (1979)
  • Scoica (Shell), na 15 instrumentów smyczkowych (1982)
  • Sonata, na skrzypce i wiolonczelę (1984–1985)
  • Diaphonie, na wiolonczelę i kontrabas (1987)
  • Epistolaire, na flet i fortepian (1988)
  • Multigen, na flet, obój, saksofon, perkusję i fortepian (1988)
  • Giusto, na saksofon 2 gitary, syntezator i perkusję {1989)
  • Kwartet saksofonowy (1990)
  • Trio microtonowe, na fagot, gitarę i kontrabas (1992)
  • Toccatina, na 2 gitary (1995)
  • Masca (Masks), na flet, wiolonczelę i kontrabas (1996)
  • Elegia I, na saksofon i organy (1997)
  • Posviascenie (Dedication), na trąbkę, wiolonczelę i kotły (1997)

A także utwory sceniczne (w tym opery), wokalne (w tym oratorium i kantata), elektroniczne oraz muzyka filmowa.

Przypisy

  1. a b c Chodkowski 1995 ↓, s. 933.
  2. a b c d e f Georgescu 2004 ↓.

Bibliografia

  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  • Corneliu Dan Georgescu: Vieru, Anatol. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. V. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Anatol Vieru w bazie AllMusic (ang.) (ang.)
  • Anatol Vieru w bazie IMDb (ang.)
  • Anatol Vieru w bazie Discogs.com (ang.)
  • p
  • d
  • e
wykładowcy
uczestnicy
  • ISNI: 0000000121006979
  • VIAF: 37108575
  • LCCN: n80113367
  • GND: 124334202
  • BnF: 13960466d
  • SUDOC: 08390610X
  • NKC: kup20000000107163
  • NTA: 108061434
  • CiNii: DA12264520
  • PLWABN: 9810594799405606
  • NUKAT: n2010155527
  • J9U: 987007269676205171
  • CONOR: 88540771
  • PWN: 3992754
  • Universalis: anatol-vieru