Su (planeta)

Su (planeta)
Irudi gehiago
Behaketa
Gorputz-gurasoa	Gar
Aurkikuntza-data	Adierazpen errorea: puntuazio karaktere ezezaguna "["
Honen izena darama	sute
Konstelazioa	Virgo
Igoera zuzena	191,981531 °
Deklinazioa	9,7494181 °
Orbitaren ezaugarriak
Ardatzerdi handia	0,01734 AU
Eszentrikotasuna	0,05
Orbita-periodoa	1,467119 egun
Makurdura orbitala	88,4 °
Ezaugarri fisikoak
Erradioa	1,305 Earth radius ^(en)
Masa	2,82 ML
Izendapenak
ikusi TESS Object of Interest ^(en) : TOI-1827b TESS Object of Interest ^(en) : TOI-1827.01 TESS Input Catalog ^(en) : TIC 390651552b TESS Input Catalog ^(en) : TIC 390651552.01

Su izen euskaldunarekin izendatutako exoplaneta (Gliese 486 b eta GJ 486 b ere bai) Gar edo Gliese 486 izar nano gorriaren inguruan dabilen exoplaneta bat da. Abiadura erradialaren metodoaren bidez aurkitu zen CARMENES izeneko ikerketaren barruan eta bere existentzia neurketa gehigarriekin eta igarotze metodoaren bidez baieztatu zen.^[1] Lurretik begiratuta Virgo konstelazioaren multzoan dago Su.^[2] Distantzia Lurretik: 26 argi-urte.

Nazioarteko Astronomia Elkarteak GJ486 izar / planeta bikotea izendatzeko proposamen lehiaketa ireki zuen 2022an (beste hainbat sistema izandatzeko multzoan), eta Euskal Herriko Unibertsitatetik sortutako ekimen batek planetaretzat Su eta izarrarentzat Gar proposatu zuen, Su eta Gar, alegia, euskarazko bi izen. Proposamen hau onartu egin zen 2023ko maiatzean.^[3]^[4]

Ezaugarriak

Su super-lur bero bat da eta bere izar nagusiaren inguruan orbitatzen du egun 1, 11 ordu eta 13 minutuko orbita zirkular ia perfektu batean 2,5 milioi kilometro inguruko distantziara (0,017 AU ). Orbita txiki honek 700 K inguruko oreka-tenperatura (430 °C inguru) sortzen du bere gainazalean, Artizarraren gainazaleko tenperaturaren berdintsua.^[1]

Suren masa Lurraren masaren 2,8 bider adinakoa da, bere erradioa, berriz, %30 inguru handiagoa. Dentsitatea ere %30 handiagoa, Lurrarekin alderatuta. Honek iradokitzen du Lurrak bezala nukleo metaliko bat duen planeta harritsu bat dela.

Erreferentziak

↑ ^a ^b (Ingelesez) Trifonov, T.; Caballero, J. A.; Morales, J. C.; Seifahrt, A.; Ribas, I.; Reiners, A.; Bean, J. L.; Luque, R. et al.. (2021-03-05). «A nearby transiting rocky exoplanet that is suitable for atmospheric investigation» Science 371 (6533): 1038–1041. doi:10.1126/science.abd7645. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2023-05-26).
↑ (Ingelesez) «List of ExoWorlds 2022 - GJ 486» NameExoworlds (Noiz kontsultatua: 2023-05-26).
↑ Lartzanguren, Edu. (2023-05-26). «Planeta bati eta haren izarrari 'Su' eta 'Gar' izenak jartzea onartu du Nazioarteko Astronomia Batasunak» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-05-26).
↑ (Gaztelaniaz) «Dos sistemas planetarios reciben nombres españoles | Sociedad española de astronomía» www.sea-astronomia.es (Noiz kontsultatua: 2023-05-26).

Ikus, ganera

Gar (izarra)

Kanpo estekak

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q105771316 Multimedia: Gliese 486 b / Q105771316 Astronomia SIMBAD: Wolf 437b NASA Exoplanet Archive: GJ 486 b